Ten artykuł, tak jak wszystkie teksty na christianitas.org publikowany jest w wolnym dostępie. Aby pismo i portal mogły trwać i się rozwijać potrzebne jest Państwa wsparcie, także finansowe. Można je przekazywać poprzez serwis Patronite.pl. Z góry dziękujemy.  

 

Kontynuujemy analizę historii redakcji wstępu schematu o liturgii.

 

TEXTUS PROPOSITUS

W wersji schematu o Świętej Liturgii rozesłanej Ojcom latem 1962 r. trzeci punkt wstępu brzmiał następująco:

 

AS I/I, s. 263

Tłum. PM

3. Quare Sacrosanctum Concilium, dum declarat se in praesenti Constitutione nihil velle dogmatice definire, de fovenda tamen atque instauranda Liturgia quae sequuntur principia censet in mentem revocanda et practicas normas statuendas esse. Et licet inter haec principia et normas multa habeantur quae etiam ad alios ritus, orientales et occidentales, applicari debeant aut possint, tamen ea quae sequuntur solum ritum romanum spectare intellegendae sunt, nisi agatur de iis quae ex ipsa rei natura alios quoque ritus afficiant.

3. Dlatego Święty Sobór, jakkolwiek oświadcza, że w niniejszej Konstytucji nie chce niczego definiować dogmatycznie, uznaje jednak, że co do popierania i odnowienia Liturgii należy przypomnieć zasady, które następują, oraz ustanowić normy praktyczne. A chociaż wśród tych zasad i norm znajduje się wiele takich, które powinny lub mogą być zastosowane także do innych obrządków, wschodnich i zachodnich, jednak te, które następują, powinny być rozumiane jako odnoszące się tylko do obrządku rzymskiego, chyba że chodzi o takie, które z samej natury rzeczy dotyczą również innych obrządków.

 

 

W wersji podanej wyżej tekst został zaprezentowany w Auli soborowej w październiku 1962 i był przedmiotem debaty Ojców. W ramach debaty Ojcowie zgłaszali ustnie i pisemnie szereg propozycji zmian – które następnie były dyskutowane na forum Komisji Liturgicznej Soboru, złożonej z Ojców i korzystającej z pomocy ekspertów.

 

TEXTUS EMENDATUS

Modyfikacje zaproponowane do tekstu zostały przedstawione w imieniu Komisji Liturgicznej Soboru w dniu 17 listopada 1962. W nowej wersji (tzw. textus emendatus) tekst brzmiał następująco:

AS I/III, s. 115

Tłum. PM

3. Quare Sacrosanctum Concilium, de fovenda atque instauranda Liturgia quae sequuntur principia censet in mentem revocanda et practicas normas statuendas esse. Inter haec principia et normas nonnulla habentur quae tum ad ritum romanum tum ad omnes alios ritus applicari possunt ac debent, licet normae practicae quae sequuntur solum ritum romanum spectare intellegendae sint, nisi agatur de iis quae ex ipsa rei natura alios quoque ritus afficiant.

3. Dlatego Święty Sobór uznaje, że co do popierania i odnowienia Liturgii należy przypomnieć zasady, które następują, oraz ustanowić normy praktyczne. Wśród tych zasad i norm znajdują się niektóre takie, które mogą oraz powinny być zastosowane zarówno do obrządku rzymskiego, jak i do wszystkich innych obrządków, chociaż normy praktyczne, które następują, powinny być rozumiane jako odnoszące się tylko do obrządku rzymskiego, chyba że chodzi o takie, które z samej natury rzeczy dotyczą również innych obrządków.

 

 

INTENCJE ZMIAN WEDŁUG KOMISJI SOBOROWEJ

W relacji szczegółowej wygłoszonej w Auli 17 listopada 1962 bp Joseph Martin w imieniu Komisji Liturgicznej zwrócił uwagę na dwie modyfikacje dotyczące trzeciego punktu dokumentu:

1. Usunięto słowa: „jakkolwiek oświadcza, że w niniejszej Konstytucji nie chce niczego definiować dogmatycznie” – gdyż rzecz jest „wystarczająco oczywista z racji natury dokumentu i zgodnie z ogólną metodą obecnego Soboru”.

2. Modyfikując brzmienie drugiego akapitu, posłużono się pojęciem „obrządku rzymskiego” – które zdaniem Komisji „należy przyjąć w szerokim znaczeniu, to znaczy dla wszystkich rytów, które mają pokrewieństwo z obrządkiem Kościoła rzymskiego”. (Tu należy pamiętać o trudnosci właściwej językowi polskiemu, w którym słowo ritus oddajemy zarówno przez „ryt”, jak i „obrządek”, przy czym to ostatnie słowo wskazuje zwykle także na odrębność kanoniczną, a nie tylko rytualną.)

W sprawozdaniu Komisji zwrócono też uwagę, że drugi akapit tego punktu został przeredagowany w tym celu, aby było jasne, że „zasady ogólne odnoszą się do całego Kościoła katolickiego, a nie tylko do obrządku rzymskiego”, podczas gdy normy praktyczne dotyczą zasadniczo „tylko obrządku rzymskiego”.

 

GŁOSOWANIE NAD N. 3

Tego samego 17 listopada 1962 wśród pierwszych czterech punktów schematu o liturgii, w wersji zmodyfikowanej, Sobór głosował też nad n. 3. Wyniki tego głosowania wyglądały nastepująco:

 

przedmiot

Obecni

za

przeciw

Nieważne

 

n. 3

2203

2175

21

7

 

Tekst tego punktu został więc zaakceptowany przez Sobór w wymiarze moralnej jednomyślności. Jako taki znajdzie się on w wersji ostatecznej Konstytucji, jedynie po zastosowaniu wielkiej litery w słowie „ritus”.

 

ANEKS I: Objaśnienia Komisji Liturgicznej Soboru

Relacja bp. Josepha Martin, 17 listopada 1962 (Acta Synodalia I/III, s. 119), tłum. PM

 

W punkcie 3.

1. W. 10: pomija się wszystkie następujące słowa: „jakkolwiek oświadcza, że w niniejszej Konstytucji nie chce niczego definiować dogmatycznie”. Rzecz jest wystarczająco oczywista z racji natury dokumentu i zgodnie z ogólną metodą obecnego Soboru. Gdy zaś jest intencja przedłożenia lub wykluczenia jakiejś nauki w sposób bardziej uroczysty, wówczas powinno to być widoczne z kontekstu. I dlatego w naszym przypadku taka deklaracja jest zbyteczna.

2. W. 16: mówi się: „zarówno do obrządku rzymskiego”, i w ten sposób unika się słowa „zachodniego”. Komisja uważa, że te słowa „obrządku rzymskiego” należy przyjąć w szerokim znaczeniu, to znaczy dla wszystkich rytów, które mają pokrewieństwo z rytem Kościoła rzymskiego.

W tym punkcie poprzez zmiany stylistyczne w tekście wyraźniej wskazuje się, że zasady ogólne odnoszą się do całego Kościoła katolickiego, a nie tylko do obrządku rzymskiego, podczas gdy normy praktyczne dotyczą tylko obrządku rzymskiego, chyba że chodzi o coś co z samej natury rzeczy obejmuje też inne obrządki.

 

ANEKS II: Polskie przekłady tekstu SC n. 3

 

Tłumaczenie 1967

Tłumaczenie 2001

3. Dlatego Sobór święty uważa, że należy podać do wiadomości niżej wymienione zasady oraz ustanowić praktyczne normy rozwoju i odnowienia liturgii. Niektóre spośród tych zasad i norm można i należy stosować zarówno do obrządku rzymskiego, jak i do wszystkich innych obrządków, chociaż podane niżej normy praktyczne należy uważać za wiążące tylko obrządek rzymski, chyba że chodzi o takie sprawy, które z natury rzeczy odnoszą się także do innych obrządków.

3. Dlatego Sobór święty uznaje, że należy przypomnieć niżej wymienione zasady oraz ustanowić praktyczne normy odnowy i rozwoju liturgii. Niektóre spośród tych zasad i norm można i trzeba odnieść zarówno do obrządku rzymskiego, jak i do wszystkich innych obrządków. Natomiast niżej podane normy praktyczne należy uważać za obowiązujące tylko dla obrządku rzymskiego, chyba że chodzi o takie sprawy, które z natury rzeczy odnoszą się także do innych obrządków.

 

Paweł Milcarek

-----

Drogi Czytelniku, prenumerata to potrzebna forma wsparcja pracy redakcji "Christianitas", w sytuacji gdy wszystkie nasze teksty udostępniamy online. Cała wpłacona kwota zostaje przeznaczona na rozwój naszego medium, nic nie zostaje u pośredników, a pismo jest dostarczane do skrzynki pocztowej na koszt redakcji. Co wiecej, do każdej prenumeraty dołączamy numer archiwalny oraz książkę z Biblioteki Christianitas. Zachęcamy do zamawiania prenumeraty już teraz. Wszystkie informacje wszystkie informacje znajdują się TUTAJ.