Ten artykuł, tak jak wszystkie teksty na christianitas.org publikowany jest w wolnym dostępie. Aby pismo i portal mogły trwać i się rozwijać potrzebne jest Państwa wsparcie, także finansowe. Można je przekazywać poprzez serwis Patronite.pl. Z góry dziękujemy.

Wprowadzenie

Abp Adam Stefan Sapieha pisał w 1945 roku: “Obowiązkiem naszym jako Polaków i katolików jest stanowczo żądać, aby młodzież nasza była wychowywana i kształcona na zasadach katolickich, aby nauka wiary w szko­łach należne i pierwszorzędne miejsce zachowała. Wszelkie niezgodne z tym zamiary musimy bez­ względnie odpierać” [List pasterski,„Tygodnik Powszechny” 1945, nr 22].

Powojenne dzieje lekcji religii w naszej ojczyźnie są bardzo złożone. Zawierają wiele momentów zwrotnych wynikających najczęściej z potrzeby chwili, czy lepiej, prawdy etapu – zgodnie z marksistowską tzw. prawdą dialektyczną, która sprowadza się do tego, że za prawdę uznajemy to, co na danym etapie służy rewolucji. Ale także wiele momentów heroicznej obrony obecności krzyża i religii w polskiej szkole.

Definitywne usunięcie religii ze szkół nastąpiło w 1961 roku.

W oczywisty sposób temat powrotu lekcji religii do szkół pojawił się po 1989 r. Z taką inicjatywą wystąpił episkopat w maju 1990 r., a 3 sierpnia 1990 r. ówczesny minister edukacji prof. Henryk Samsonowicz podjął ostateczną decyzję. Katechizacja miała odbywać się w szkołach podstawowych i średnich, w wymiarze dwóch lekcji tygodniowo. Przepisy te umożliwiały organizację lekcji religii wszystkim wyznaniom. We wrześniu 1990 r. niemal 96 proc. uczniów zadeklarowało chęć uczestniczenia w lekcjach religii. W kolejnych latach regulacje prawne dotyczące organizacji lekcji religii zmieniały się, warto zatem przypomnieć te, które obowiązują dzisiaj.

Akty prawne regulujące kwestie związane z lekcjami religii w szkole.

1. Konstytucja, Konkordat i Ustawa o systemie oświaty

Konstytucja RP – Art. 53

Art. 53. [Wolność sumienia i wyznania]

1. Każdemu zapewnia się wolność sumienia i religii.

3. Rodzice mają prawo do zapewnienia dzieciom wychowania i nauczania moralnego i religijnego zgodnie ze swoimi przekonaniami. Przepis art. 48 ust. 1 stosuje się odpowiednio.

4. Religia kościoła lub innego związku wyznaniowego o uregulowanej sytuacji prawnej może być przedmiotem nauczania w szkole, przy czym nie może być naruszona wolność sumienia i religii innych osób.

Konkordat między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską – Art. 12

Artykuł  12

1. Uznając prawo rodziców do religijnego wychowania dzieci oraz zasadę tolerancji, Państwo gwarantuje, że szkoły publiczne podstawowe i ponadpodstawowe oraz przedszkola, prowadzone przez organy administracji państwowej i samorządowej, organizują zgodnie z wolą zainteresowanych naukę religii w ramach planu zajęć szkolnych i przedszkolnych.

2. Program nauczania religii katolickiej oraz podręczniki opracowuje władza kościelna i podaje je do wiadomości kompetentnej władzy państwowej.

3. Nauczyciele religii muszą posiadać upoważnienie (missio canonica) od biskupa diecezjalnego. Cofnięcie tego upoważnienia oznacza utratę prawa do nauczania religii. Kryteria wykształcenia pedagogicznego oraz forma i tryb uzupełniania tego wykształcenia będą przedmiotem uzgodnień kompetentnych władz państwowych z Konferencją Episkopatu Polski.

4. W sprawach treści nauczania i wychowania religijnego nauczyciele religii podlegają przepisom i zarządzeniom kościelnym, a w innych sprawach przepisom państwowym.

Ustawa o systemie oświaty – Art. 12

Art. 12. Nauka religii w przedszkolach i szkołach

1. Publiczne przedszkola i szkoły podstawowe organizują naukę religii na życzenie rodziców, publiczne szkoły ponadpodstawowe na życzenie bądź rodziców, bądź samych uczniów; po osiągnięciu pełnoletności o pobieraniu nauki religii decydują uczniowie.

2. Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania w porozumieniu z władzami Kościoła Katolickiego i Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego oraz innych kościołów i związków wyznaniowych określa, w drodze rozporządzenia, warunki i sposób wykonywania przez szkoły zadań, o których mowa w ust. 1.

Regulacje prawne, które w całości odnoszą się do kwestii związanych z nauczaniem religii w szkole:

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 kwietnia 1992 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach z 03.06.2020 r. – tekst jednolity

Porozumienia w sprawie kwalifikacji wymaganych od nauczycieli religii Kościoła katolickiego.

1. O wliczaniu ceny z religii do średniej:

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 22 lutego 2019 r. w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych

§ 18. 1. Począwszy od klasy IV szkoły podstawowej, uczeń, który w wyniku klasyfikacji rocznej uzyskał z obowiązkowych zajęć edukacyjnych średnią rocznych ocen klasyfikacyjnych co najmniej 4,75 oraz co najmniej bardzo dobrą roczną ocenę klasyfikacyjną zachowania, otrzymuje promocję do klasy programowo wyższej z wyróżnieniem.

2. Uczniowi, który uczęszczał na dodatkowe zajęcia edukacyjne, religię lub etykę, do średniej ocen, o której mowa w ust. 1, wlicza się także roczne oceny klasyfikacyjne uzyskane z tych zajęć.

§19.1. Uczeń kończy szkołę podstawową, branżową szkołę I stopnia, liceum ogólnokształcące i technikum z wyróżnieniem, jeżeli w wyniku klasyfikacji końcowej uzyskał z obowiązkowych zajęć edukacyjnych średnią końcowych ocen klasyfikacyjnych co najmniej 4,75 oraz co najmniej bardzo dobrą końcową ocenę klasyfikacyjną zachowania.

2. Uczniowi, który uczęszczał na dodatkowe zajęcia edukacyjne, religię lub etykę, do średniej ocen, o której mowa w ust. 1, wlicza się także końcowe oceny klasyfikacyjne uzyskane z tych zajęć.

O tym, że ocena z religii wliczana do średniej z przedmiotów nauczania nie narusza konstytucji orzekł Trybunał Konstytucyjny (wyrok TK z 2 grudnia 2009 r.).

oprac. Artur Górecki

 

----- 

Drogi Czytelniku, prenumerata to potrzebna forma wsparcja pracy redakcji "Christianitas", w sytuacji gdy wszystkie nasze teksty udostępniamy online. Cała wpłacona kwota zostaje przeznaczona na rozwój naszego medium, nic nie zostaje u pośredników, a pismo jest dostarczane do skrzynki pocztowej na koszt redakcji. Co wiecej, do każdej prenumeraty dołączamy numer archiwalny oraz książkę z Biblioteki Christianitas. Zachęcamy do zamawiania prenumeraty już teraz. Wszystkie informacje wszystkie informacje znajdują się TUTAJ.