„I powiedzieli kolejno: Amen, amen!”. Odpowiedź Erikowi Petersonowi po siedemdziesięciu latach
W 1947 r. Erik Peterson, niemiecki teolog i historyk Kościoła, opublikował rozważania pt. „Śmiech Sary” we francuskim czasopiśmie „Rhytmes du monde”[1]. Starał się w nim pokazać relację z Bogiem kobiety przed Zwiastowaniem. Według niego kobieta Starego Testamentu z powodu swojego szczególnego związku z ...
Obraz Boży w myśli św. Ireneusza
W artykule, pochodzącym z 1941 r., Erik Peterson stawia pytanie o możliwość rozwinięcia dogmatycznej teologii ludzkiego ciała. Za punkt wyjścia swoich badań przyjmuje myśl św. Ireneusza z Lyonu, który jako pierwszy „obraz Boży” umieścił na poziomie cielesnej kondycji człowieka. Łącząc głębokie odczytanie nauki tego ...
Perfidia iudaica
W swojej filologiczno-historycznej analizie, opublikowanej w 1936 r. na łamach czasopisma „Ephemerides liturgicae” Erik Peterson dowodzi, że określenie perfidia iudaica nie oznacza wiarołomstwa Żydów, lecz wyłącznie ich niewiarę. Żydzi bowiem, jako lud Przymierza, nie rozwiązali stosunku prawnego, leżącego u podstaw wiary chrześcijańskiej, a zatem ...
Bogacz i biedak
Ubogi człowiek dzień i noc leżał na ulicy, u progu domu bogacza. Nie wiadomo, jak się tam znalazł. Pewnego dnia po prostu tam był. Nie sposób zaprzeczyć, że jego obecność stała się dokuczliwa. Nigdy, co prawda, nie wyciągnął ręki, aby przyjąć jałmużnę, jednak najzwyczajniej ...
Teologia ubrania
Poza Kościołem stosunek człowieka do ubrania traktuje się zazwyczaj jako sprawę obojętną. To, w jaki sposób człowiek się ubiera, a także jak bardzo jest rozebrany, jest adiaforą[1]. W Kościele natomiast ujmuje się go wyłącznie jako problem moralny. Potępia się zbyt odkryty strój ...
Świadectwo Oblubienicy
W Apokalipsie świętego Jana czytamy, że Jezus Chrystus jest Świadkiem Wiernym, Pierworodnym [wśród] umarłych i Władcą królów ziemi. Tym, który nas miłuje i który przez swą krew uwolnił nas od naszych grzechów, i uczynił nas królestwem – kapłanami dla ...
Muzyka i teologia
Rozważanie o muzyce i teologii nie jest przejawem samowoli. Przypomnijmy sobie, że według Dziejów Apostolskich chrześcijanie w Jerozolimie nadal przebywali w Świątyni[1]. Muzyka świątyni żydowskiej długo pobrzmiewała w uszach Apostołów i nie jest to bynajmniej przypadek, że jeden z nich, mianowicie święty ...
Nienawiść ciała. Pokusa i upadek przez gnozę
Człowiek odcieleśniony to człowiek gnostycki.
Postać ta pojawiła się po raz pierwszy w ruchu gnostyckim w okresie Kościoła starożytnego. Jej obecności nie można jednak ograniczyć wyłącznie do jednej epoki. Ten typ człowieka występował w każdym czasie pod różnymi nazwami i wciąż żyje pośród ...
Księga aniołów. Status i znaczenie świętych aniołów w liturgii. (III)
CZĘŚĆ TRZECIA
Aniołowie i życie mistyczne
Już wcześniej zwróciliśmy uwagę, że liturgie opisują anielski Sanctus jako mistyczne uwielbienie - „teologię”[1]. W trakcie śpiewu aniołowie niejako wychodzą poza siebie jak w ekstazie[2]. U Klemensa Aleksandryjskiego znajdujemy postać gnostyka, który modląc się z aniołami ...
Księga aniołów. Status i znaczenie świętych aniołów w liturgii. (II)
CZĘŚĆ DRUGA [część pierwsza tutaj]
I. Uczestnictwo Kościoła w kulcie anielskim
Sanctus w liturgii św. Marka
W liturgii św. Marka chrześcijan rytu aleksandryjskiego znajdujemy następującą modlitwę, która będzie podstawą naszej analizy:
Ty przewyższasz wszelką moc i władzę, potęgę i panowanie, wszelkie imię, które ...
Księga aniołów. Status i znaczenie świętych aniołów w liturgii (I)
Poniższe rozważania są próbą teologicznego zrozumienia statusu świętych aniołów i ich znaczenia dla kultu. Liturgika, podobnie jak inne dyscypliny teologiczne, jest dziś prawie całkowicie zdana na „czystą historię”. Rodzi to niebezpieczeństwo postępującego zaniku rozumienia duchowej roli świętych aniołów. Z tego powodu poniższy ...