Psalm 122 Laetatus sum, to psalm o wielkim bogactwie znaczeń, dotykający całej złożoności symboliki Jerozolimy. Pierwotnie był po prostu pieśnią pielgrzymów zdążających do Jerozolimy.

 

Uweseliłem się z tego co mi powiedziano: Pójdziemy do domu Pańskiego.

 

Chrześcijaństwo odnalazło w tych słowach całe pokłady znaczeń pełniejszych. A więc jest to psalm o tematyce eklezjologicznej, czyli mówiący o Kościele. Św. Augustyn zastanawiając się nad wersetem Jeruzalem, które buduje się jak miasto, pisze:

 

Bracia, kiedy Dawid to mówił, to miasto było już zbudowane, nie budowano go. O jakim zatem mieście mówi, które obecnie się buduje, do którego wiarą biegną żywe kamienie, o których wyraził się Piotr: ”I wy niczym kamienie żywe wbudowani jesteście, jako duchowa świątynia” (1P 2,5). Otóż obecnie to miasto jest budowane. Rękami głosicieli prawdy z gór wycina się kamienie, zostają one ociosane, żeby zostały użyte do świętej konstrukcji wiekuistej.

 

Co znaczą tajemnicze słowa: Jeruzalem w sobie zespolone? Do tych słów nawiązuje św. Paweł w liście do Efezjan ukazując Kościół w słynnym obrazie budowli: Zbudowani na fundamencie apostołów i proroków, gdzie kamieniem węgielnym jest sam Chrystus Jezus. W Nim zespolona cała budowla rośnie na świętą w Panu świątynię.W Nim i wy także wznosicie się we wspólnym budowaniu, by stanowić mieszkanie Boga przez Ducha.(Ef 2, 20-22)

 

Św. Augustyn dodaje: Skoro nasz fundament jest w niebie, ku niebu jesteśmy budowani.

 

Doktor Łaski przy objaśnianiu tego psalmu posługuje się metaforą śpiewu. Nasze życie jest drogą, pielgrzymką do wiecznej ojczyzny, podróżni zwykle dla umilenia sobie trudu i dodania sobie otuchy idąc śpiewają. Tak i my mamy śpiewać pieśń o naszej ojczyźnie. Pieśń sprawia, że czujemy się raźniej i nie boimy się, nawet gdy wokół jest noc, lub gdy czyhają na nas zbójcy. O ile nie zboczymy z drogi nie zagrażają nam żadne niebezpieczeństwa. Śpiewać bezpiecznie możemy jedynie w Chrystusie. Dlatego właśnie tak niebezpiecznie jest odłączać się od jedności. Taką właśnie pieśnią pielgrzymią jest psalm Laetatus sum. Św. Augustyn tłumaczy go następująco:

 

Jest jednak w niebie wieczna Jerozolima, gdzie są nasi współobywatele, aniołowie. Do nich pielgrzymujemy po ziemi. Podczas wędrówki wzdychamy, w mieście radować się będziemy. Podczas tej wędrówki spotykamy również i towarzyszy, którzy już widzieli to miasto i zachęcają nas, żebyśmy do niego biegli.

 

Psalm ten szczególnie pięknie pokazuje kondycję Kościoła na ziemi. Jesteśmy bowiem pielgrzymami w drodze do naszej niebieskiej ojczyzny.

 

Słowa: Uradowałem się, kiedy mi powiedzieli: Pójdziemy do domu Pana – można odczytać zarówno w sensie eschatologicznym, jak i w sensie naszej obecnej kondycji, tej sytuacji „już i jeszcze nie”. Bo już teraz towarzyszami naszej wędrówki są święci, apostołowie i prorocy.

 

Werset: Bo tam stały stolice sądowe, stolice dla domu Dawidowego, jest jasny w sensie dosłownym. Sądy sprawowano w starożytnej Jerozolimie w bramach miejskich.

Św. Augustyn tak wyjaśnia ten werset w sensie eschatologicznym:

 

Chrystus powiedział: „Siedzieć będziecie na dwunastu stolicach, sądząc dwanaście pokoleń Izraela”. Kogo sądząc? Tych poniżej znajdujących się na ziemi. Kto będzie sądził? Ci, którzy stali się niebem. (…) Wraz z Chrystusem sądzić będą święci.

 

Jeruzalem oznacza również mieszkanie Boga jakim jest dusza ludzka, warownia zazdrośnie strzeżona przez Niego. W tym znaczeniu można rozumieć słowa: Niechaj będzie pokój w warowni twojej i dostatek w basztach twoich.

 

Laetatus sum, to moim zdaniem najpiękniej opracowany psalm w Vespro della Beata Vergine. Monteverdi oparł go w większości na basie ostinatowym, co nadaje mu miejscami charakter marszowy, a to świetnie koresponduje z faktem, że psalm ten miał być pieśnią pielgrzymów. Trudno o lepszy sposób powiązania formy z treścią. Tradycyjnie kompozytor łączy cytaty z psalmodii chorałowej z elementami barokowymi, monotonna deklamacja chorałowa sprawia wrażenie nanizywania na swoją prostą linię melodyczną szalonych imitacji pozostałych głosów.

 

Antonina Karpowicz-Zbińkowska