Orlando di Lasso (1532-1594, inna forma jego nazwiska to Roland de Lassus) to ostatni z wielkich kompozytorów renesansowej polifonii franko-flamandzkich. Jego twórczość zamyka okres renesansu, jest także syntezą i podsumowaniem wykształconych do tej pory stylów muzycznych.

 

Urodził się on w Mons w prowincji Hainaut. Był członkiem kapeli Ferdynanda Gonzagi, z którym jeździł do Mediolanu, Neapolu i Mantui. W Rzymie został maestro di capella w kościele św. Jana na Lateranie, które to stanowisko wkrótce jednak porzucił. W roku 1556 został członkiem kapeli, a potem kapelmistrzem na dworze bawarskiego księcia Wittelsbacha w Monachium, które to stanowisko piastował aż do śmierci.

 

Był kompozytorem niesłychanie płodnym, napisał ponad 2000 utworów. Najwcześniejsze z jego kompozycji to włoskie vilanelle (typ prostej, akordowej pieśni), pisał wszystkie możliwe gatunki utworów, we wszystkich stylach: włoskie moreski, madrygały, francuskie chansons, niemieckie lieder, wreszcie msze, magnificaty, pasje i motety, w tym cykle motetów – psalmów.

 

Oto jego najsławniejsza w swoim czasie chanson Susanne un jour (pisałam obszerniej o melodii, która stała się podstawą ten chanson w odcinku o podwójnym życiu chansons) w wykonaniu Vox luminis:

 

 

Drugą, bijącą rekordy popularności chanson Orlanda jest Bonjour mon coeur:

 

 

Polecam też odrobinę trącące myszką nagranie tej chanson zespołu Swingle singers (którym to zespołem zachwyca  się w swoich książkach Piotr Wierzbicki), zespół ten, zgodnie z panującą w latach siedemdziesiątych XX wieku modą, nagrywał bigbitowe przeróbki utworów klasycznych. Trzeba jednak przyznać, że wykonanie to jest wyjątkowo ładne w swojej warstwie wokalnej:

 

 

Skoro już jesteśmy przy chansons Orlanda, to polecam tego youtubowicza, który nagrywa utwory muzyki dawnej w ten sposób, że sam wykonuje wszystkie głosy i potem je zestawia i miksuje. Nie jest to więc muzyka naturalna, niemniej niektóre jego wykonania brzmią rewelacyjnie, tutaj chanson Chanter je veux:

 

 

A to, w tym samym wykonaniu, przykładowa moreska (specjalny typ vilanelli, stylizowany na utwór mauretański):

 

 

I znowu w tym samym wykonaniu 8-głosowa vilanella, z elementami polichóralizmu i dialogowania ze sobą dwóch chórów:

 

 

A tutaj cała płyta z moreskami i vilanellami Orlanda, które mają charakter humorystyczny i parodystyczny. Wykonanie zespołu Concerto Italiano:

 

 

Najsławniejszym chyba jednak utworem Orlanda dla współczesnych jest jego cykl madrygałów religijnych Lagrime di san Pietro napisanych do tekstu Luigiego Tansilla. Mówi się, że cykl ten, ostatnie dzieło Orlanda, jest jego muzycznym testamentem, w którym rezygnuje on ze skomplikowanej faktury kontrapunktycznej na rzecz deklamacyjności. Oto pierwsze trzy madrygały z tego cyklu w „sztucznym” wykonaniu jednoosobowego chóru, o którym wspominałam wyżej:

 

 

Dla tych, którzy jednak brzydzą się takim wykonaniem załączam link do pierwszego z madrygałów w wykonaniu Ensemble Vocal Europeen pod dyrekcją Philipe Herreweghe’a:

 

 

Spośród motetów Orlanda na szczególną uwagę zasługują te napisane do tekstu Pieśni nad pieśniami. Oczywiście wiele zależy od wykonania, tu przecudne, zaaranżowane na wenecki skład przez zespół Clematis pod dyrekcją Leonarda Garcii Alarcona (to ten sam, który prowadzi także zespół Capella Mediterranea), tutaj motet Veni in hortum meum oraz Quam pulchra est:

 

 

I w tym samym wykonaniu Surge propera, amica mea:

 

 

Większość mszy Orlanda (a napisał ich ponad siedemdziesiąt) to msze parodie. Oto moja ulubiona Missa Susanne un jour w wykonaniu Oxford Camerata (już raz ją prezentowałam, w odcinku „Podwójne życie chansons”):

 

 

Antonina Karpowicz-Zbińkowska