Jedenasty stopień pokory: jeżeli mnich, gdy nawet otworzy usta, mówi powoli i bez śmiechu, pokornie i z powagą, niewiele, ale w sposób przemyślany i nie nazbyt krzykliwie,  bo jest napisane: Mądry daje się poznać w kilku słowach[1].

Święty Benedykt nie nakazał absolutnego milczenia, ale można podziwiać to, iloma gwarancjami zabezpieczył ciszę. Opisując dziewiąty stopień pokory, zachęcił nas, abyśmy nie byli zbyt skorzy do mówienia. Pisząc o dziesiątym – abyśmy nie byli zbyt skorzy do śmiechu. Teraz opisuje postawę mnicha pokornego i dobrze ukształtowanego w sytuacji, gdy ma zabrać głos. Ma mówić „powoli i bez śmiechu, pokornie i z powagą, niewiele, ale w sposób przemyślany i nie nazbyt krzykliwie”[2], na wzór Pana, o którym św. Mateusz mówi za Izajaszem: „Nie będzie się wadził ani będzie wołał: nikt nie posłyszy po ulicach głosu jego” (Mt 12,19). 

Zamiast tego tekstu św. Benedykt cytuje inny, w którym podkreślono, że „mądry daje się poznać w kilku słowach”. Św. Benedykt używa zwrotu „jest napisane” i chociaż można wskazać kilka miejsc w księgach świętych, gdzie znajduje się podobnie brzmiąca myśl, zwłaszcza 10. rozdział Księgi Koheleta[3], to nie z Pisma Świętego czerpie tę maksymę. Jak zauważył już Dom H. Ménard, jest to 134. sentencja z „Sentencji Sykstusa”. Rufin przełożył ten zbiór z greki na łacinę[4] i ofiarował siostrze swego przyjaciela Apronianusa jako „drogocenny pierścień”, który zasługuje na to, aby go ciągle nosić na palcu. Rufuin także napisał, że autorem zbioru był Sykstus, biskup Rzymu i męczennik. Święty Augustyn najpierw przyjął tę informację dotyczącą autora, a później, zebrawszy więcej informacji, zmienił zdanie. Święty Hieronim kilkakrotnie z oburzeniem piętnował bezczelność Rufina, który ośmielił się przypisać świętemu papieżowi Sykstusowi autorstwo dzieła całkowicie pogańskiego i zawierającego błędy doktrynalne. Dekret papieża Gelazego potępił to dzieło. W rzeczywistości, jak się wydaje, doszło do pomylenia św. Sykstusa i filozofa pitagorejskiego albo stoickiego o tym samym imieniu[5]. Zupełnie niedawno angielski badacz F. C. Conybeare próbował wykazać, że „pierścień papieża Sykstusa” jest dziełem jakiegoś filozofa, przetworzonym przez chrześcijanina żyjącego przed rokiem 150, którym mógł być papież Sykstus I[6].

Dom Paul Delattte OSB

tłum. Tomasz Glanz

 

----- 

Drogi Czytelniku, skoro jesteśmy już razem tutaj, na końcu tekstu prosimy jeszcze o chwilę uwagi. Udostępniamy ten i inne nasze teksty za darmo. Dzieje się tak dzięki wsparciu naszych czytelników. Jest ono konieczne jeśli nadal mamy to robić.

Zamów "Christianitas" (pojedynczy numer lub prenumeratę)

Wesprzyj "Christianitas"

-----

 

[1] Undecimus humilitatis gradus est, si cum loquitur monachus, leniter et sine risu, humiliter cum gravitate vel pauca verba et rationabilia loquatur, et non sit clamosus in voce, sicut scriptum est: Sapiens verbis innotescit paucis.

[2] Zob. św. Bazyli, Reg. contr., CXXX.

[3] „Słowa ust mądrego są pełne wdzięku, ale wargi głupiego strącą go w przepaść;

początkiem słów jego głupstwo, a końcem ust jego błąd wielki. Głupi mnoży słowa” (Koh 10,12-13).

[4] To tłumaczenie zostało opublikowane w: M. de la Bigne, Maxima Bibliotheca veterum Patrum, t. III., s. 335, a także  w: F.W.A. Mullach, Fragmenta Pbilosophorum greecorum, t. I., s. 523.

[5] Zob. P.L., XXI, 40-42, 191-200. A. v. Harnack, Die Ueberlieferung und der Bestand der altchristlichen Litteratur bis Eusebius, s. 765.

[6] F. C. Conybeare, The Ring of Pope Xystust together with the Prologue of Rufinus, now first rendered into

English with an historical and critical commentary, Londyn, 1910.