Św. Antoni Padewski to szczególna postać w historii Kościoła. Jego kult stał się niezwykle popularny dzięki wielu cudom, których dokonał za życia, oraz jego wyjątkowej „skuteczności” jako orędownika w naszych rozmaitych prośbach i intencjach modlitewnych. Jednak warto również pamiętać, że to również patron tych, którzy poszukują swojej drogi życiowej.

Sam najpierw został augustianinem i zamierzał poświęcić się życiu kontemplacyjnemu. Potem, pod wpływem poznanych franciszkanów wstąpił do zakonu św. Franciszka, a gdy dowiedział się o męczeństwie poznanych braciszków, wyruszył do Afryki marząc o męczeństwie za wiarę. Gdy jednak jego losy potoczyły się inaczej, postanowił być sługą sług, wykonywać w klasztorze najbardziej niewdzięczne prace, prowadząc przy tym życie kontemplacyjne. Zupełnie przypadkiem odkryto u niego jego prawdziwy talent, którym było głoszenie kazań. Doceniony przez przełożonych został wysłany na południe Francji do walki z herezją katarów. Po powrocie do Italii głosił kazania do tak wielkich tłumów, że nie mogły ich pomieścić największe katedry, głosił je więc na placach. Obdarzony wieloma charyzmatami, został wybrany na generalnego kaznodzieję zakonu, wykładał także filozofię w Bolonii. Świętym został ogłoszony w niecały rok po śmierci, a to w wyniku stwierdzenia ogromnej liczby cudów, których wierni doznawali przy jego grobie.

Kult św. Antoniego rozszedł się po całym świecie bardzo szybko. Grzegorz IX bullą Cum iudicat w 1233 roku wyznaczył dzień jego dorocznej pamiątki na 13 czerwca. Sykstus V w 1586 r. włączył jego święto do kalendarza powszechnego Kościoła. Na życzenie króla Hiszpanii Filipa V Innocenty XIII w roku 1722 ustanowił 13 czerwca świętem dla całej Hiszpanii i podległej jej wówczas Ameryki Południowej. W Padwie zainicjowano praktykę czczenia w każdy piątek śmierci św. Antoniego i we wtorek jego pogrzebu. W 1946 r. Pius XII ogłosił go doktorem Kościoła.

Około roku 1450 w bazylice św. Antoniego w Padwie powstaje ołtarz ozdobiony figurami wykonanymi przez Donatella. Figury te przedstawiają tronującą Najświętszą Maryję Pannę z Dzieciątkiem oraz św. Antoniego po jednej Jej stronie i św. Franciszka po drugiej. Na uroczystość poświęcenia figur mszę skomponował Guillaume Dufay (ok. 1400-1474). Missa Sancti Anthonii de Padua to msza pełna, a więc opracowane polifonicznie są w niej nie tylko części stałę (ordinarium missae), ale też części zmienne (proprium missae).

Dufay to pierwszy kompozytor przełomu epok, jest pierwszym, którego można nazwać kompozytorem renesansowym, a jednocześnie słychać u niego jeszcze chwałę i patos brzmienia średniowiecznego, zachował bowiem w swojej twórczości wszystko to co najlepsze w średniowiecznej sztuce kompozytorskiej, zarówno matematyczną, spekulatywną konstrukcję swoich kompozycji, kwadratowe brzmienie kwartowo-kwintowe, a więc echo dziedzictwa pitagorejskiego. Dufay zresztą celowo nawiązywał w swojej twórczości do archaicznego już w jego czasach stylu Ars Nova.

Polecam wyjątkowej urody offertorium z tej mszy Veritas mea, które bardzo zyskało na tym, że wykonane jest wyłącznie przez mężczyzn, oraz Agnus Dei. Obydwa utwory pochodzą z płyty nagranej przez zespół Pomerium.

 

Antonina Karpowicz-Zbińkowska