Ten artykuł, tak jak wszystkie teksty na christianitas.org publikowany jest w wolnym dostępie. Aby pismo i portal mogły trwać i się rozwijać potrzebne jest Państwa wsparcie, także finansowe. Można je przekazywać poprzez serwis Patronite.pl. Z góry dziękujemy.

 

 

Wypowiedzi papieża Franciszka wygłoszone podczas i po podróży na Daleki Wschód, utrzymane w duchu tzw. teologii pluralizmu religijnego, spotkały się już z zasłużoną krytyką. Przytoczono cały szereg tekstów wcześniejszych papieży i soborów, które pokazywały jasno, że franciszkowe “pogaduszki” nie mają zakotwiczenia w Piśmie, Tradycji i Magisterium. Ja postanowiłem skonfrontować jego wypowiedź podczas międzyreligijnego spotkania z młodzieżą w Singapurze z 13 września 2024 z lege credendi zawartym w lege orandi. Zaznaczę od razu, że ograniczam się tylko do modlitw z liturgii zreformowanej. Nie dlatego, żebym uznawał zasadność i słuszność przekonań Franciszka wyłożonych w motu proprio Traditionis custodes i w towarzyszącym mu liście do biskupów. Chodzi raczej o to, żeby choć trochę trudnić ultramontanom obecnego pontyfikatu zlekceważenie moich argumentów.

Franciszek powiedział m.in. “Wszystkie religie są drogami dojścia do Boga. Są – dokonuję porównania – jak różne języki, różne wyrażenia, aby tam dotrzeć. Ale Bóg jest Bogiem dla wszystkich. A ponieważ Bóg jest Bogiem dla wszystkich, wszyscy jesteśmy dziećmi Bożymi. (...) Jest tylko jeden Bóg, a my, nasze religie, są językami, ścieżkami prowadzącymi do Boga. Ktoś jest sikhem, ktoś muzułmaninem, ktoś hinduistą, ktoś chrześcijaninem, ale są to różne ścieżki.”

Spójrzmy na tę wypowiedź w świetle tekstów Mszału Rzymskiego promulgowanego przez św. Pawła VI.

W części gdzie znajdują się formularze Mszy pro variis necessitatibus, tzn. w różnych potrzebach,we mszy za kościół lokalny, diecezję, znajduje się taka modlitwa po Komunii:

Vígeat in hac Ecclésia tua, Dómine, et usque in finem persevéret fídei intégritas, morum sánctitas, fratérna cáritas et munda relígio, et, quam Fílii tui Córpore et verbo tuo páscere non désinis, eam quoque tuis non cesses gubernáre praesídiis.

Poniżej podaję tłumaczenie oficjalne, z Mszału dla diecezji polskich, a następnie moje własne. Podobnie będę też czynił z kolejnymi przytaczanymi modlitwami.

Boże, ty pokrzepiasz Kościół Ciałem swojego Syna i Twoim słowem, udzielaj mu nieustannie swojej pomocy, aby w nim trwały aż do końca prawdziwa wiara, świętość życia, braterska miłość i duch modlitwy.

O Panie, niech w tym Twoim Kościele rozwija się i trwa aż do końca całość wiary, świętość obyczajów, braterska miłość i czysta religia, a skoro nieustannie karmisz go Ciałem Twojego Syna i Twoim słowem, nie przestawaj go przeto prowadzić pod Twoją opieką.

Chyba każdemu od razu rzuca się w oczy owa czysta religia, munda religio. Czy należy to rozumieć, że inne religie są nieczyste? Z pewnością w wielu z nich są ziarna Prawdy, ale czy to co tymi ziarnami nie jest, nie powoduje, że jako drogi religie te schodzą na manowce, a jako języki stają się bełkotem, a nie narzędziem komunikacji?

Może odpowiedzi szukać należy w takiej kolekcie z Mszy w intencji ewangelizacji ludów:

Deus, qui Fílium tuum lumen verum in mundum misísti, effúnde Spíritum promissiónis, qui veritátis sémina in córdibus hóminum iúgiter diffúndat et fídei súscitet obséquium, ut omnes, per baptísmum ad novam vitam generáti, unum pópulum tuum íngredi mereántur. 

Boże, ty posłałeś na świat Twojego Syna, który jest prawdziwą światłością, ześlij obiecanego Ducha Świętego, aby otwierał serca ludzkie na prawdę i skłaniał je do wiary; niech wszyscy zrodzeni przez chrzest do nowego życia , staną się członkami jednego ludu.

Boże, który posłałeś na świat Twojego Syna, światłość prawdziwą, wylej Ducha obietnicy, który nieustannie w sercach ludzkich rozsiewa ziarna prawdy i wzbudza posłuszeństwo wierze, aby przez narodzenie do nowego życia w chrzcie, wszyscy zasłużyli na wejście do Twojego jedynego ludu. 

Modlitwa potwierdza, że Duch, którego zesłanie Jezus obiecuje apostołom wieje i sieje ziarna prawdy kędy chce, ale wieje tak, żeby wzbudzać posłuszeństwo wierze. Wierze która w całości, integralnie, ma trwać w Kościele aż do końca. I wszyscy mają przez chrzest wchodzić do tego jedynego ludu.

Bo Syn jest światłością prawdziwą dla wszystkich narodów. Tak przynajmniej brzmi kolekta Mszy z okresu Narodzenia Pańskiego, z czwartku po Objawieniu (w polskim Mszale przeznaczonej na 10 stycznia)

Deus, qui per Fílium tuum aeternitátis tuae lumen cunctis géntibus suscitásti, da plebi tuae fulgórem plenum sui Redemptóris agnóscere, ut ad perpétuam claritátem per eius increménta pervéniat

Boże, Ty przez swojego Syna objawiłeś wszystkim narodom blask wiekuistej mądrości, spraw, abyśmy coraz głębiej poznawali chwałę naszego Odkupiciela i doszli do wiecznej światłości.

Boże, któryś przez Swojego Syna dla wszystkich narodów wzbudził światło Twojej wieczności, daj ludowi Twojemu poznanie pełni blasku jego Odkupiciela, aby przez wzrastanie w nim doszli do nieustającej chwały 

Należy zaznaczyć, że w tej modlitwie Kościół sięgnął do bardzo wczesnych źródeł. Znajduje się ona w Sakramentarzu Gelazjańskim.   Zwróćmy jednak uwagę, że modlimy się tu także o to, by wzrastało nasze poznanie blasku Odkupiciela. Światło jest wzbudzone, ale dopiero u końca czasów poznamy je w pełni. Co nie zmienia, że mamy obowiązek głosić je wszystkim.

Na koniec tego krótkiego przeglądu zwróćmy uwagę na kolektę z Mszy na 7 dzień w oktawie Bożego Narodzenia, czyli na 31 grudnia. 

Tutaj mamy jeszcze dawniejsze źródło. Jest ona zaczerpnięta z tzw. Sakramentarza z Werony, zwanego także Leoniańskim

Omnípotens sempitérne Deus, qui in Fílii tui nativitáte tribuísti totíus religiónis inítium perfectionémque constáre, da nobis, quaesumus, in eius portióne censéri, in quo totíus salútis humánae summa consístit.

Wszechmogący, wieczny Boże, z Twojej woli wszelkie dążenie człowieka do Ciebie ma swój początek i swoje dopełnienie w tajemnicy Narodzenia Twojego Syna, spraw, abyśmy należeli do Chrystusa, który jest Zbawicielem wszystkich ludzi.

Wszechmogący, wieczny Boże, który przez narodzenie Twojego Syna ustanowiłeś początek i doskonałość pełni religii, daj nam, prosimy, abyśmy zostali zaliczeni jako należący do Tego, w którym trwa najwyższa pełnia ludzkiego zbawienia.

Istotnie zjawisko religii jako takiej jest ze strony człowieka próbą dotarcia do tego jednego Boga, o którym mówi papież Franciszek, będącego Bogiem dla wszystkich. Ale tylko jedna religia  jest doskonała i zawiera pełnię objawienia się tego Boga. Bierze ona swój początek w wydarzeniu wcielenia się Syna Bożego. I tylko przez przynależność do Niego, możemy mieć udział w tym zbawieniu danym ludziom, które jest pełne i obejmujące wszystko. 

Popatrzmy na to zestawienie dwóch pełni, całości (totius), które zostają jeszcze uwydatnione przez określenia doskonałość i najwyższa : perfectionem totius religionis i summa totius salutis. Tylko przez to, że Bóg stał się człowiekiem, mamy do niego przystęp. I w dialogu międzyreligijnym nie możemy tej prawdy pomijać.

Piotr Chrzanowski

 

Ten artykuł, tak jak wszystkie teksty na christianitas.org publikowany jest w wolnym dostępie. Aby pismo i portal mogły trwać i się rozwijać potrzebne jest Państwa wsparcie, także finansowe. Można je przekazywać poprzez serwis Patronite.pl. Z góry dziękujemy.