Ten artykuł, tak jak wszystkie teksty na christianitas.org publikowany jest w wolnym dostępie. Aby pismo i portal mogły trwać i się rozwijać potrzebne jest Państwa wsparcie, także finansowe. Można je przekazywać poprzez serwis Patronite.pl. Z góry dziękujemy.

 

 

Ángeli, Archángeli, Throni et Dominatiónes, Principátus et Potestátes, Virtútes cælórum, Chérubim atque Séraphim, Patriárchæ et Prophétæ, sancti legis Doctóres, Apóstoli, omnes Christi Mártyres, sancti Confessóres, Vírgines Dómini, Anachorítæ, Sanctíque omnes, intercédite pro nobis.

Aniołowie, Archaniołowie, Trony i Panowania, Księstwa i Władze, Moce niebieskie, Cherubini i Serafini, Patriarchowie i Prorocy, świętego Prawa Doktorzy, Apostołowie, wszyscy Męczennicy Chrystusowi, święci Wyznawcy, Dziewice Pańskie, Pustelnicy i Wszyscy Święci, wstawiajcie się za nami.

Antyfona do Magnificat z I Nieszporów uroczystości Wszystkich Świętych w dawniejszym zwyczaju rzymskim to bodaj jedyny tekst liturgiczny, który wymienia wszystkie 9 chórów anielskich, tak jak je rozumiano w tradycji chrześcijańskiej na Wschodzie i Zachodzie. W łacińskich tekstach prefacji, bo już niekoniecznie w polskich, wymienia się tylko kilka z tych chórów. W Mszale dla zwyczaju dawniejszego mamy cztery typy takich zakończeń. Wszystkie one stosowane są też w nowym Mszale. Kolejno podaję tekst łaciński, odpowiedni tekst z polskiego mszału z 1986 i moje polskie tłumaczenie. Podaję także tytuły wszystkich prefacji z dawniejszego Mszału, które mają tę konkluzję oraz po parę przykładów takich prefacji  z Mszału nowego. Oczywiście należy zaznaczyć, że wiele prefacji z nowego Mszału łacińskiego ma inne niż te cztery, przeważnie nowo napisane konkluzje. 

Et ídeo cum Angelis et Archángelis, cum Thronis et Dominatiónibus, cumque omni milítia caeléstis exércitus, hymnum glóriae tuae cánimus, sine fine dicéntes

Dlatego z Aniołami i Archaniołami, i z wszystkimi chórami niebios głosimy twoją chwałę, razem z nimi wołając.

I dlatego z Aniołami i Archaniołami,  Tronami i Panowaniami oraz ze wszystkimi zastępami wojska niebieskiego śpiewamy hymn Twojej chwały bez końca wołając.

W mszale dawniejszym: na Boże Narodzenie, na Objawienie Pańskie, na Wielkanoc, na Wniebowstąpienie, o Najświętszym Sercu Pana Jezusa, o Jezusie Chrystusie Królu Wszechświata, o Apostołach, za zmarłych (łącznie 8 prefacji). W Mszale nowszym I na Boże Narodzenie, na Objawienie Pańskie, I o Apostołach, I za zmarłych, o Jezusie Chrystusie Królu Wszechświata.

Per quem majestátem tuam laudant Angeli, adórant Dominatiónes, tremunt Potestátes. Caeli caelorúmque Virtútes, ac beáta Séraphim, sócia exsultatióne concélebrant. Cum quibus et nostras voces, ut admítti júbeas, deprecámur, súpplici confessióne dicéntes.

Przez Niego Twój majestat uwielbiają zastępy Aniołów, którzy zawsze się radują w Twojej obecności. Prosimy, aby i nasze głosy przyłączyły się do nich, razem z nimi wołając.

Przez którego majestat Twój chwalą Aniołowie, uwielbiają Panowania, przed którym drżą Władze. Niebiosa i Moce niebieskie a także błogosławieni Serafini oddają cześć we wspólnej radości. Prosimy abyś zezwolił i naszym głosom dołączyć się do nich, w pokornym wysławianiu wołając.

W mszale dawniejszym: na Wielki Post, o świętym Krzyżu (na okres pasyjny), o Najświętszej Maryi Pannie, o świętym Józefie i zwykła (łącznie 5 prefacji). W Mszale nowszym IV na Wielki Post, I o Najświętszej Maryi Pannie, o świętym Józefie, o świętym Krzyżu, II zwykła.

Dwie prefacje w dawniejszym Mszale mają unikalne zakończenia.

Pierwsza to prefacja o Duchu Świętym. Jej tekst w głównej części w nowym Mszale został całkowicie zmieniony, ale konkluzja, z wyjątkiem dodanego słowa, które niżej umieszczam w nawiasie oraz zamiany na małe liter w nawiasach, pozostała ta sama. Zaznaczmy jeszcze, że tę nieco rozbudowaną konkluzję nowy Mszał stosuje we wszystkich pięciu prefacjach wielkanocnych i dwóch na Wniebowstąpienie 

Quaprópter profúsis (paschálibus) gáudiis, totus in orbe terrárum mundus exsúltat. Sed et supérnae (V)irtútes atque angélicae (P)otestátes hymnum glóriae tuae cóncinunt, sine fine dicéntes

Dlatego pełnią łask paschalnych radują się wszystkie ludy na całej ziemi. Również chóry Aniołów i zastępy Świętych śpiewają hymn ku Twojej chwale, nieustannie wołając.

Dlatego wylaniem (wielkanocnych) radości weseli się cały świat aż po krańce ziemi. Także (M)oce z wysoka i anielskie (P)otęgi śpiewają hymn Twojej chwały bez końca wołając.

Drugi z tych przypadków to prefacja o Trójcy świętej. Została w niezmienionej postaci umieszczona w nowym Mszale. Podczas gdy w dawniejszym Mszale przeznaczona była na wszystkie niedziele poza Wielkim Postem i okresem wielkanocnym, w nowym nie została nawet opcją do wyboru na niedziele zwykłe i przeznaczona jest wyłącznie na samą uroczystość Trójcy świętej.

Quam laudant Angeli atque Archángeli, Chérubim quoque ac Séraphim: qui non cessant clamáre quotídie, una voce dicéntes.

Majestat ten chwalą Aniołowie i Archaniołowie, Cherubini i Serafini, którzy nie przestają powtarzać codziennie, jednym głosem wołając.

Który wychwalają Aniołowie i Archaniołowie, Cherubini wraz z Serafinami, którzy codziennie nie przestają wznosić okrzyków, jednym głosem wołając.

Powstaje pytanie czy możemy oczekiwać, że w tłumaczeniu III edycji nowego Mszału przede wszystkim tłumaczenia dwóch pierwszych konkluzji zostaną skorygowane? Zapewne bardziej niż np. w kolektach należy brać tu pod uwagę możliwość dostosowania tekstu do melodii gregoriańskiej. W tym obszarze nie mam  kompetencji, zatem ograniczę się jedynie do uwagi, że anglofoni poradzili sobie z tym problemem. Podaję niżej angielskie wersje drugiej konkluzji. Najpierw z Mszału z 1973 roku, będącego w wielu miejscach dość swobodną parafrazą tekstu łacińskiego, a potem z Mszału z roku 2011, pierwszego zatwierdzonego przez Rzym tłumaczenia wspomnianej III edycji. W tłumaczeniu tym chciano dać innym narodom przykład wzorcowego zastosowania zasad translacji tekstów liturgicznych określonych w instrukcji Liturgiam authenticam.

Through him the choirs of angels and all the powers of heaven worship in awe before your presence. May our voices blend with theirs as they sing with joy the hymn of your glory.

Through him the Angels praise your majesty, Dominions adore and Powers tremble before you. Heaven and the Virtues of heaven and the blessed Seraphim worship together with exultation. May our voices, we pray, join with theirs in humble praise, as we acclaim.

Piotr Chrzanowski

Ten artykuł, tak jak wszystkie teksty na christianitas.org publikowany jest w wolnym dostępie. Aby pismo i portal mogły trwać i się rozwijać potrzebne jest Państwa wsparcie, także finansowe. Można je przekazywać poprzez serwis Patronite.pl. Z góry dziękujemy.