Idea Chrystusa-śpiewaka jest podejmowana często przez Ojców Kościoła. Klemens Aleksandryjski na przykład przywołuje mit o Orfeuszu, który zstąpił do piekieł, by odzyskać ukochaną. Tak jak Orfeusz potrafił swym śpiewem zakląć dzikie bestie, tak Chrystus swym śpiewem oswoił ludzi i przemienił ich z dzikich bestii w swoje owieczki.

Orygenes komentując księgę Pieśni nad pieśniami pisze, że to Chrystus śpiewa pieśń Oblubieńca.

Św. Augustyn dzieli psalmy na chrystusowe i kościelne, to znaczy takie, w których usłyszeć można głos Chrystusa wołającego do Ojca, oraz takie, którymi modli się Kościół. Jednocześnie cały Chrystus to Głowa wraz z członkami, czyli Chrystus razem z Kościołem. A więc Chrystus jako pierwszy śpiewa Ojcu pieśń nową, a Kościół się do Jego głosu przyłącza. Św. Augustyn nazywa Chrystusa prowadzącym w śpiewie, a Kościół tym, który odpowiada. Jedność Kościoła polega na jedności tej odpowiedzi – ma nią być naśladowanie Chrystusa.

To ujęcie przywodzi na myśl formę responsorium, najbardziej chyba kontemplacyjnej części modlitwy brewiarzowej, będącej zwykle kompilacją fragmentów tekstów biblijnych. Polega ono właśnie na tym, że prowadzącemu śpiew odpowiada chór. Zatem forma ta niejako naśladuje dosłownie agustyńską wizję Kościoła współśpiewającego wraz z Chrystusem.

Posłuchajmy responsorium breve In manus tuas z Completorium Grzegorza Gerwazego Gorczyckiego. Składa się ono z psalmu 31: W ręce Twoje Panie powierzam ducha mojego. Jest to psalm szczególny. Właśnie te słowa wypowiada Chrystus na krzyżu przed skonaniem. Kościół jednoczy się z Chrystusem śpiewając je wraz z Nim w Liturgii godzin.

Kompozytor powierzył wersety sopranowi, zaś doksologię duetowi altu i tenora.

 

Antonina Karpowicz-Zbińkowska