Pieśń nad pieśniami odczytywana w sensie dosłownym jest poematem niezwykłym, o wspaniałych walorach literackich. Opiewa ludzką miłość językiem pełnym erotycznych symboli, a zarazem z największym artyzmem wiernie oddaje emocje towarzyszące dojrzewającej w swej miłości Oblubienicy.

Gdy do tego dodamy kolejne warstwy interpretacji symbolicznych, oczom naszym ukazuje się chyba najbardziej zachwycający tekst w całym Piśmie Świętym.

Motet Ego dormio Claudia Monteverdiego opiera się na następującym fragmencie Pieśni nad pieśniami:

Ja śpię, lecz serce me czuwa.
Głos miłego mego kołaczącego:
„Otwórz mi, siostro moja, przyjaciółko moja,
Gołąbko moja, niepokalana moja”.

Jak pamiętamy, Oblubienica ociągała się z otworzeniem drzwi i Oblubieniec odszedł. Jednak słowa wypowiadane przez Oblubieńca nawołującego ukochaną do otworzenia drzwi wielokrotnie były podejmowane i interpretowane w tradycji chrześcijańskiej w świetle słów Chrystusa z Apokalipsy św. Jana:

Oto stoję u drzwi i kołaczę: jeśli kto posłyszy mój głos i otworzy, wejdę do niego i będę z nim wieczerzał.

Stąd obraz Chrystusa pukającego do serca ludzkiego był darzony szczególnym upodobaniem przez wielu mistyków i komentatorów.

Monteverdi opracował motet Ego dormio na dwa głosy: bas i sopran, dialogujące ze sobą najpierw na tej zasadzie, że bas jest głosem statycznym, powolnym, w długich wartościach śpiewa: ja śpię, na co żywo odpowiada mu sopran: lecz serce me czuwa. Następnie oba głosy zamieniają się rolami. Potem między głosami dochodzi do równowagi rytmicznej, gdy wchodzą w kolejnych imitacjach. Samo zestawienie głosu bardzo niskiego z bardzo wysokim daje piękny efekt kolorystyczny i nasuwa skojarzenia z dialogowaniem pomiędzy niebem i ziemią.

Wielokrotnie powtarzane wezwania: siostro moja, przyjaciółko moja, gołąbko moja, niepokalana moja – słuchaczowi zdają się smutnym, lecz słodkim nawoływaniem, które ma wszak przeniknąć ludzkie serce.

 

Antonina Karpowicz-Zbińkowska