Ten artykuł, tak jak wszystkie teksty na christianitas.org publikowany jest w wolnym dostępie. Aby pismo i portal mogły trwać i się rozwijać potrzebne jest Państwa wsparcie, także finansowe. Można je przekazywać poprzez serwis Patronite.pl. Z góry dziękujemy.

Ogłoszone 16 lipca 2021 roku motu proprio Papieża Franciszka Traditionis Custodes (dalej: TC) może wzbudzić wątpliwości, czy katoliccy wierni powinni uczestniczyć we Mszach św. sprawowanych według starszej formy rytu rzymskiego.

Wątpliwości te mogą rodzić się w obliczu stwierdzeń i regulacji zawartych w samym dokumencie TC oraz towarzyszącym mu liście Papieża Franciszka do biskupów (dalej: List). Z tekstów tych możemy się bowiem dowiedzieć, że: wyłącznym wyrazem lex orandi (reguły modlitwy) Kościoła rzymskiego są księgi promulgowane po Soborze Watykańskim II przez św. Pawła VI i św. Jana Pawła II (TC, art. 1); że zgoda na dalszą celebrację Mszy św. w formie starszej jest kompetencją biskupa miejsca (TC, art. 2); że dalsza zgoda na istnienie miejsc celebracji w starszej formie ma na względzie dobro wiernych przywiązanych do tej formy, ale zgoda ta zakłada, że w swoim czasie wspomniani wierni wrócą do rytu rzymskiego zawartego w posoborowych księgach liturgicznych (List). W świetle tych i podobnych stwierdzeń może rodzić się pytanie, czy w takim razie samo uczestnictwo w starszej formie bez chęci porzucenia jej albo też w miejscach celebracji o nieuregulowanym stosunku do rozporządzeń TC nie jest przez ów dokument zakazane.

Sądzę, że na to pytanie należy odpowiedzieć negatywnie; a to z dwóch powodów.

Po pierwsze TC zawiera jasne odwołanie dyscyplinarnych rozwiązań wszelkich poprzednich dokumentów, w tym motu proprio Papieża Benedykta XVI Summorum Pontificum z 2007 r. Nie zawiera jednakże odwołania zawartych we wstępie do tego ostatniego dokumentu oraz towarzyszącym mu liście stwierdzeń teologicznych uzasadniających podjęte wówczas decyzje dyscyplinarne. A przypomnijmy, że Papież Benedykt potwierdził wówczas, a nie ustanowił, zasadę, zgodnie z którą forma ta cieszy się szacunkiem należnym świętym obrzędom Kościoła katolickiego. Już z tego powodu wydaje się, że uczestnictwo w sprawowanej ważnie Mszy św. wedle starszego nie może być co do zasady zakazane. 

Po drugie, wprowadzone w TC zobowiązania prawne nałożone zostały jedynie na biskupów oraz pośrednio kapłanów. To na nich spoczywa bezpośredni obowiązek wykonania wspomnianych nowych rozwiązań dyscyplinarnych. Obowiązek taki nie spoczywa natomiast na wiernych. TC nie ustanawia dla nich żadnych zobowiązań dotyczących formy rytu Mszy św., w której chcą oni uczestniczyć. A więc nie ustanawia również żadnego zakazu uczestnictwa w Mszy św. sprawowanej wedle starszej formy. 

Gdyby tego typu argumentacja wydawała się komuś niewłaściwa z tego powodu, że jest ona sprzeczna z rzekomym „duchem” TC wyrażającym wolę Papieża, który miałby zmierzać do odcięcia wiernych katolików od Mszy św. w starszej formie, to takiej osobie należy odpowiedzieć, że w oczywisty sposób sprzeciwia się ona katolickiemu pojmowaniu rozumnego prawa wiary. Prawo to bowiem nie wyraża nieujętej w słowach, arbitralnej „woli” jakiejkolwiek jednostki, choćby nawet zasiadała ona aktualnie na tronie Piotrowym. Wyraża ono za to rozumne zasady wiary. Tych natomiast należy zawsze szukać w publicznie ogłoszonym prawie, obowiązującym nauczaniu oraz tradycji Kościoła, a nie w woli tej czy innej jednostki.

Paweł Grad

----- 

Drogi Czytelniku, prenumerata to potrzebna forma wsparcja pracy redakcji "Christianitas", w sytuacji gdy wszystkie nasze teksty udostępniamy online. Cała wpłacona kwota zostaje przeznaczona na rozwój naszego medium, nic nie zostaje u pośredników, a pismo jest dostarczane do skrzynki pocztowej na koszt redakcji. Co wiecej, do każdej prenumeraty dołączamy numer archiwalny oraz książkę z Biblioteki Christianitas. Zachęcamy do zamawiania prenumeraty już teraz. Wszystkie informacje wszystkie informacje znajdują się TUTAJ.