Pobierz pdf

The Eton Choirbook

Huelgas Ensemble – Paul Van Nevel

Deutsche Harmonia Mundi / Sony Music 88765408852

 

Archetypiczna angielska placówka oświatowa Eton College została założona przez króla Henryka VI w 1440 roku. Już trzy lata później w statutach uczelni wymieniało się grupę chórzystów, która zobowiązana była do uczestnictwa w codziennym życiu religijnym placówki. Jednym z jej przejawów były wieczorne uroczystości przed wizerunkiem Najświętszej Maryi Panny w szkolnej kaplicy. Muzyka wykonywana była wówczas z jednej księgi chóralnej, która szczęśliwie przetrwała do naszych czasów.

Eton Choirbook jest jednym z trzech manuskryptów, na których opiera się właściwie cała nasza wiedza o angielskiej polifonii przełomu XV i XVI wieku – w okresie reformacji zniszczono większość materiałów dokumentujących dotychczasową muzykę kościelną Anglii. Z oryginalnej księgi przetrwała mniej więcej połowa stron, z 93 zachowanych kompozycji wiele jest niekompletnych. Mimo to manuskrypt pozostaje jednym z najważniejszych zabytków muzycznych epoki renesansu.

Ze względu na przeznaczenie księgi dominują w niej kompozycje o charakterze Maryjnym. Na omawianej płycie usłyszymy dwa opracowania Salve Regina (Johna Suttona i Roberta Wylkynsona), Magnificat Williama Horwooda, Gaude Mater Virgo Christi Edmunda Sturtona i Stabat Mater Johna Browne’a. Wszystkie kompozycje powstały na przełomie XV i XVI wieku i są świadectwem niezwykle wysokiego poziomu chóru EtonCollege w tamtym okresie. To utwory stosunkowo długie (11-16 minut), o skomplikowanej architekturze. Pełne ozdobnych zwrotów melodycznych – melizmatów, zmiennej ilości głosów, często niezwykle zestawianych. Styl kompozycji nie ma swoich bezpośrednich odpowiedników na kontynencie, świadczy o indywidualnej linii rozwojowej muzyki angielskiej w tamtym okresie i czyni zbiór z Eton na swój sposób jedynym w swoim rodzaju.  

Co nie powinno zaskakiwać, kompozycje z Eton Choirbook dotychczas nagrywane były przede wszystkim przez angielskie zespoły muzyki dawnej. Warto w tym miejscu wspomnieć pięciopłytową kolekcję The Sixteen Harry'ego Christophersa. Omawiana płyta została jednak podpisana przez zespół z kontynentu, i to jeden z tych o niemal legendarnym w środowisku muzyki dawnej statusie. Huelgas Ensemble Belga Paula Van Nevela od ponad 40 lat odkrywa niezwykłe muzyczne światy od średniowiecza do baroku, w centrum zainteresowań stawiając między innymi renesansową polifonię. Formacja ta, w odróżnieniu od zespołów angielskich stawiających perfekcję na pierwszym planie, zawsze szukała bardziej zróżnicowanych środków ekspresji w tym repertuarze. Nie inaczej jest w najnowszym nagraniu. Kontakt wyćwiczonych w polifonii franko-flamandzkiej głosów Huelgas Ensemble z tak niezwykłym repertuarem daje frapujące efekty.  

W książeczce dołączonej do krążka Paul Van Nevel ostrzega przed słuchaniem płyty w zbyt dużych jednorazowych dawkach ze względu na specyfikę kompozycji zawartych w Eton Choirbook. Trudno się zastosować do jego zaleceń, mając do czynienia z tak znakomitym wydawnictwem.

                         

Wojciech Barcikowski – Polskie Radio