60Jedenasty stopień pokory: jeżeli mnich, gdy nawet otworzy usta mówi powoli i bez śmiechu, pokornie i z powagą, niewiele, ale w sposób przemyślany i nie nazbyt krzykliwie, 61bo jest napisane: Mądry daje się poznać w kilku słowach.
Była mowa o ilości w mówieniu – miarkowanej aż do potrzebnego minimum – a teraz mówi się o jakości tego mówienia. Ta jakość jest opisana krótko, kilkoma cechami.
Powoli, leniter. Bo kiedy mówisz szybko, zdyszanie, zwykle raczej coś wymuszasz niż przekazujesz.
Bez śmiechu, sine risu. Jak widać, Reguła nie chce, byś narzucał komuś swój „zaraźliwy śmiech”. Zawsze bardziej ceni słowo oraz dobry gest.
Pokornie, humiliter. Tutaj ćwiczenie w tym, że nie musisz mieć „ostatniego słowa”.
Z powagą, cum gravitate. Święty Ojciec Benedykt nie namawia tu do ceremonialnej pozy, lecz wymaga, aby jeśli się już mówi, powiedziało się rzeczy ważne poważnie.
Niewiele, pauca verba. Czyli z cała prostotą.
W sposób przemyślany, rationabilia. Inaczej: rozumnie. Masz mówić do rozumu, do najgłębszego serca, a to już jest prawdziwa powaga w traktowaniu tego kogoś, bez próby „uwodzenia” go.
Nie krzykliwie, non clamosus in voce. To samo co przy „powoli”: aby nie „przemawiać” emocjami.
Wszystkie te zasady są odwrotnością tego, czego uczymy się w naszym świecie: jeśli nie chcesz odstawać, jeśli chcesz robić wrażenie, uchodzić za pewnego i szczerego – tak nam podpowiada świat – mów szybko, czyli spontanicznie; mów ze śmiechem, to budzi zaufanie; mów odważnie, twardo, wtedy widać, że wierzysz w swe racje; mów wrzucając co chwilę drwinkę i gierkę, wtedy uznają cię za inteligentnego; mów dużo, dużo, widać, żeś wygadany; mów emocjonalnie, to oznaka szczerości.
Trudna jest ta pokora, kto ją pojmie? Ale jak bez niej przetrwać życie?
PM
-----
Drogi Czytelniku, skoro jesteśmy już razem tutaj, na końcu tekstu prosimy jeszcze o chwilę uwagi. Udostępniamy ten i inne nasze teksty za darmo. Dzieje się tak dzięki wsparciu naszych czytelników. Jest ono konieczne jeśli nadal mamy to robić.
Zamów "Christianitas" (pojedynczy numer lub prenumeratę)
-----
(1966), założyciel i redaktor naczelny "Christianitas", filozof, historyk, publicysta, freelancer. Mieszka w Brwinowie.