Pobierz pdf

A ksiądz usiadł z powrotem na kółkach od pługa, zażył tabaki i rozłożył brewiarz, ale oczy ześlizgiwały mu się z czerwonych liter i leciały po ogromnych, w jesiennej zadumie pogrążonych ziemiach… Zaczął znowu bezwiednie przebiegać czerwone litery brewiarza i poruszać ustami…”. Był styczeń roku 1902, gdy czytelnicy warszawskiego „Tygodnika Ilustrowanego” chłonęli jako pierwsi klimatyczną scenę z pierwszych stron Chłopów, a wraz z nią te słowa, obrazujące napięcie i przeplatanie w życiu wiejskiego plebana – między nadprzyrodzonym sacrum służby Bożej i przyrodzonym sacrum kultury rolniczej. Napięcie realne, jak cała historia współczesna wsi obecna w narracji Reymontowskiej.

Wydobywamy teraz z tej narracji tylko ten jeden szczegół: brewiarz, czyli „pacierze kapłańskie” – które, rzecz ciekawa, Reymont związał jakoś bardziej z przebieganiem oczami po czerwonym, a nie czarnym tekście, być może nie wiedząc co rubryki, a co „nigryki”.

Jakiż to brewiarz trzymał w swych rękach pleban z Chłopów? Jeśli było to na przełomie XIX i XX wieku, pewnością musiał to być Brewiarz rzymski skodyfikowany w 1568 roku przez św. Piusa V. Musiało to być wydanie sporządzone przez któregoś z zaufanych wydawców Stolicy Apostolskiej według ostatniej edycji wzorcowej – a w tym wypadku była to edycja Urbana VIII z 1631, wznowiona przez Leona XIII; następna edycja typiczna – o której będzie mowa niżej – ukazała się dopiero w 1914 roku.

Całość artykułu do pobrania TUTAJ