Rozdział 14. Jak należy odprawiać Jutrznię w uroczystości świętych

 

¹W uroczystości świętych i we wszystkie inne uroczystości trzeba zachować wszystko, co ustaliliśmy dla niedzieli, ²a tylko z dnia należy brać własne psalmy, antyfony i lekcje. Poza tym utrzymujemy porządek wyżej przedstawiony.

 

Ten krótki rozdział jest dla interpretatorów wielką zagadką: nikt nie wie na pewno jak rozumieć „własne psalmy, antyfony i lekcje“ (czy chodzi o oficjum z dnia tygodnia czy oficjum odpowiednie do obchodu świątecznego). Zostawmy jednak te trudności — ważne dla odtworzenia Benedyktowego zamysłu co do służby Bożej, ale już raczej nieprzezwyciężalne, nierozwiązywalne. Lepiej zastanówmy się chwilę nad obecnością kultu świętych w benedyktyńskiej służbie Bożej.

Jest rzeczą jasną, że zarówno Reguła, jak i tradycja benedyktyńska są jak najdalsze od ignorowania czci świętych. Serdeczny szacunek dla relikwii, budowanie się przykładem życia męczenników i wyznawców, wzywanie ich opieki — wszystko to należy do zwyczajnego życia benedyktyńskiego. Trzeba jednak przyznać, że idzie z tym razem — mówimy tu o duchu Reguły — pewna powściągliwość w przyznawaniu kultowi świętych przewodnictwa w służbie Bożej. Zasady nadrzędne w Benedyktowej myśli o oficjum to z jednej strony obowiązek odmówienia wszystkich stu pięćdziesięciu Psalmów w ciągu jednego tygodnia, a z drugiej — pilnowanie różnicy niedzieli i dni powszednich (wewnątrz tygodnia) oraz okresów w ciągu roku. Przekładając to na znane nam dziś konkrety służby Bożej, można rzec, że w sercu Benedyktowego rozporządzenia o porządku liturgii jest przywiązanie do podstawowego układu Psałterza monastycznego, z jego ordinarium, oraz wielkiego rocznego cyklu wspominania misteriów wiary, oczywiście z silnymi akcentami czasów pokutnych. Sanktorał — jego wymagania i splendory — przychodzi dopiero jako druga warstwa, i raczej nie powinna zakrywać podstawowego schematu. Tak to rysowało się w początkach historii mniszej — i ślad tego pozostaje w liturgii benedyktyńskiej do dziś. Jest to jeden z argumentów, który prowadził niektórych interpretatorów do tezy, że według naszego rozdziału Reguły co najmniej Psalmy powinno się z zasady recytować tak jak zostały rozłożone na tydzień w Psałterzu monastycznym (czyli bez używania przy każdym wspomnieniu świątecznym bądź zestawu niedzielnego, bądź specjalnego-świątecznego). Teza ta nie jest pewna, mimo że rzeczywiście przemawia za nią wcześniejsze wymaganie świętego Ojca Benedykta, by zawsze odmówiono w tygodniu komplet Psalmów (przy częstym obchodzie świątecznym z tym samym zestawem Psalmów świątecznych nie jest to możliwe).

 

PM

 

----- 

Drogi Czytelniku, skoro jesteśmy już razem tutaj, na końcu tekstu prosimy jeszcze o chwilę uwagi. Udostępniamy ten i inne nasze teksty za darmo. Dzieje się tak dzięki wsparciu naszych czytelników. Jest ono konieczne jeśli nadal mamy to robić.

Zamów "Christianitas" (pojedynczy numer lub prenumeratę)

Wesprzyj "Christianitas"

-----