Kolekty
2022.12.15 13:00

Kolekta, Poniedziałek III tygodnia Adwentu, usus recentior - komentarz

Ten artykuł, tak jak wszystkie teksty na christianitas.org publikowany jest w wolnym dostępie. Aby pismo i portal mogły trwać i się rozwijać potrzebne jest Państwa wsparcie, także finansowe. Można je przekazywać poprzez serwis Patronite.plZ góry dziękujemy.

Tak brzmi tekst kolekty trzeciego poniedziałku Adwentu w Mszale św. Pawła VI:

Voci nostræ, quæsumus, Dómine, aures tuæ pietátis accómmoda, et cordis nostri ténebras grátia Fílii tui nos visitántis illústra. Qui tecum.

(Tak jest według wydania III z 2002, zaś we wcześniejszych jest tak samo poza doksologią, która wcześniej była "Per Dominum".)

Kolekta pochodzi z Sakramentarza Gelazjańskiego (GeV 1137), skąd do Mszału Pawła VI została przeniesiona z niewielkimi modyfikacjami. Jest to w zasadzie wariant oracji, którą - z Sakramentarza Gregoriańskiego - mieliśmy wczoraj, w Niedzielę Gaudete w Mszale tradycyjnym.

Oficjalny polski tekst tej kolekty:

Boże, w swojej ojcowskiej dobroci wysłuchaj nasze modlitwy i światłem Twojego Syna, który nas nawiedza, rozjaśnij ciemności naszego serca. Przez naszego Pana.

Można powiedzieć, że tekst polski idzie tym razem blisko oryginału, choć tłumacze podjęli pewne własne decyzje dla potoczystości tekstu. Przede wszystkim zrezygnowali - to może jednak błąd? - z wyobrażeniowej mocy cielesnych metafor. Oracja mówi w oryginale o "uszach" Boga oraz o "głosie" proszących. Prośba ma na względzie nadstawienie przez Boga "uszu ojcowskiej dobroci" na "nasz głos". Tymczasem tekst polski idzie tu szybko po płaskim: "w swojej ojcowskiej dobroci wysłuchaj nasze modlitwy".

Do tego dochodzi pewna zmiana w rozwinięciu prośby. Tam gdzie oryginał ma: "et cordis nostri ténebras grátia Fílii tui nos visitántis illústra", tam tekst polski mówi: "i światłem Twojego Syna, który nas nawiedza, rozjaśnij ciemności naszego serca". W zasadzie tekst polski mówi to samo - lecz zauważamy, że w przekładzie zdecydowano się powiedzieć o "świetle", podczas gdy oryginał mówi o "łasce" ("gratia"). Najwidoczniej polski tłumacz uznał, że warto zachować metaforę, w której ciemności są rozjaśniane przez światło. Co ciekawe, tak właśnie miała ta oracja w swym gelazjańskim źródle (jej końcowa część brzmi: "et cordis nostri ténebras lumine tuae visitátionis illústra"). Dlatego polskiemu tłumaczowi można by pogratulować nawrotu, niepełnego, do litery źródła.

Sens i moce tej modlitwy pokrywają się z tym, co powiedziano wczoraj o oracji niedzielnej z Mszału tradycyjnego. Zwarta konstrukcja, sprowadzenie oracji właściwie tylko do prośby, z najkrótszą możliwą inwokacją - to wszystko sygnały, że jesteśmy w czasie szczególnym roku kościelnego, gdzie intensywność prośby wyraża się właśnie krótką mową.

Paweł Milcarek

----- 
Drogi Czytelniku, prenumerata to potrzebna forma wsparcja pracy redakcji "Christianitas", w sytuacji gdy wszystkie nasze teksty udostępniamy online. Cała wpłacona kwota zostaje przeznaczona na rozwój naszego medium, nic nie zostaje u pośredników, a pismo jest dostarczane do skrzynki pocztowej na koszt redakcji. Co wiecej, do każdej prenumeraty dołączamy numer archiwalny oraz książkę z Biblioteki Christianitas. Zachęcamy do zamawiania prenumeraty już teraz. Wszystkie informacje wszystkie informacje znajdują się TUTAJ.

 


Paweł Milcarek

(1966), założyciel i redaktor naczelny "Christianitas", filozof, historyk, publicysta, freelancer. Mieszka w Brwinowie.