Ten artykuł, tak jak wszystkie teksty na christianitas.org publikowany jest w wolnym dostępie. Aby pismo i portal mogły trwać i się rozwijać potrzebne jest Państwa wsparcie, także finansowe. Można je przekazywać poprzez serwis Patronite.pl. Z góry dziękujemy.

Kolekta drugiego poniedziałku Adwentu, w Mszale św. Pawła VI:

Dirigátur, quæsumus, Dómine, in conspéctu tuo nostræ petitiónis orátio, ut ad magnum incarnatiónis Unigéniti tui mystérium nostræ vota servitútis illibáta puritáte pervéniant.

Oficjalny polski tekst tej kolekty:

Niech nasze modlitwy wzniosą się do Ciebie, Boże, i wyjednają nam Twoją łaskę, abyśmy przez czystość serca przygotowali się na obchód tajemnicy Wcielenia Twojego Syna.

Kolekta pochodzi ze wspomnianego już w naszym przeglądzie tzw. Rotulusa z Rawenny (V/VI w.). Przy przenoszeniu dawno nie używanej oracji reformatorzy dokonali niewielkiej korekty tekstu (w źródle było: "ut ad magnae incarnatiónis Unigéniti tuae mystério").

Tam gdzie oryginał ma: "Dirigátur, quæsumus, Dómine, in conspéctu tuo nostræ petitiónis orátio" - tekst polski mówi: "Niech nasze modlitwy wzniosą się do Ciebie, Boże". Polski tekst nieco upraszcza lub spłaszcza, ale trzyma intencję oryginału (nie wiadomo tylko dlaczego zamiast oryginalnego "Panie", dano: "Boże").

Potem tekst łaciński staje się wyzwaniem dla polskiego przekładu. Spróbuję przetłumaczyć filologicznie: aby dary naszej służby [ew. uległości] z nienaruszoną czystością [ew. w nienaruszonej czystości] dotarły do wielkiego misterium wcielenia Twojego Jednorodzonego.

Porównajmy to z oficjalnym polskim: "i wyjednają nam Twoją łaskę, abyśmy przez czystość serca przygotowali się na obchód tajemnicy Wcielenia Twojego Syna." Powiedziałbym, że nawet nie ma za bardzo po co punktować niezgodności - to jakby dwie różne modlitwy. Można tylko domyślać się dlaczego polski tłumacz zamiast przełożyć oryginał postanowił napisać coś nowego z użyciem niektórych słów z oryginału. W istocie tekst starożytnego oryginału pobrzmiewa niepokojąco jak na klasyczną teologię - pobrzmiewa może nawet pelagiańsko. Niemniej, tak właśnie jest w zreformowanym Missale Romanum. Polski przekład omija więc dyskretnie trudności, które mogłyby powstać z myślą, że "nasze dary służebności" cieszą się "nienaruszoną czystością" (którą jedynie powinny zachować w drodze ku "misterium Wcielenia"). To trudna i dość zawiła historia. Tłumacz więc napisał po prostu raz kolejny o "przygotowaniu się przez czystość serca na obchód", dodając jeszcze wzmiankę o łasce Boskiej.

A gdyby jednak trzeba było modlić się raczej słowami i rozumieniami ze starego raweńskiego Rotulusa, wskrzeszonymi w 1970 r. w zreformowanym Mszale Rzymskim? Wówczas zapewne powinniśmy powiedzieć, że idee tej modlitwy potrzebują katolickiego do-rozumienia. Nie tylko wyrażenie "[vota] servitutis nostrae", ale i "[puritas] illibata", to elementy nieobce modlitwie Kościoła - znajdziemy je nawet w jej sercu, czyli w liturgii eucharystycznej. Tyle że opisują tam właśnie nie jakieś formy ludzkiego przygotowania (jak ostatecznie zinterpretowano to w polskim tekście), lecz akcję świętą, aktualizowane ludzkimi rękami Boże dzieło naszego zbawienia, jedyną czystą ofiarę Chrystusową. W sumie więc wciąż tajemniczy tekst oracji prosiłby może, żebyśmy celebrując dar Boży (to nasze "votum servitutis") cieszyli się jego "nienaruszoną czystością" (czyli bez zastępowania jej lub mieszania z pseudo-czystością ludzkich "doskonałych" zamysłów, ideologii, etc.), zbliżając się do misterium Wcielenia. Może o to idzie. Może.

Paweł Milcarek

----- 

Drogi Czytelniku, prenumerata to potrzebna forma wsparcja pracy redakcji "Christianitas", w sytuacji gdy wszystkie nasze teksty udostępniamy online. Cała wpłacona kwota zostaje przeznaczona na rozwój naszego medium, nic nie zostaje u pośredników, a pismo jest dostarczane do skrzynki pocztowej na koszt redakcji. Co wiecej, do każdej prenumeraty dołączamy numer archiwalny oraz książkę z Biblioteki Christianitas. Zachęcamy do zamawiania prenumeraty już teraz. Wszystkie informacje wszystkie informacje znajdują się TUTAJ.