Ten artykuł, tak jak wszystkie teksty na christianitas.org publikowany jest w wolnym dostępie. Aby pismo i portal mogły trwać i się rozwijać potrzebne jest Państwa wsparcie, także finansowe. Można je przekazywać poprzez serwis Patronite.pl. Z góry dziękujemy.

Poniżej tekst oracji na pierwszy czwartek Adwentu, w Mszale św. Pawła VI:

Excita, Dómine, poténtiam tuam, et magna nobis virtúte succúrre, ut, quod nostra peccáta præpédiunt, grátia tuæ propitiatiónis accéleret.

Oficjalny polski tekst tejże oracji:

Boże, nasz Ojcze, okaż swoją potęgę i wspieraj nas wielką mocą, niech Twoje miłosierdzie przyśpieszy zbawienie, które powstrzymują nasze grzechy.

W tym przypadku oryginał łaciński i polski przekład różnią się całkiem sporo. Ale zanim się przy tym zatrzymamy, krótka informacja źródłowa. Po pierwsze: oracja ta została wzięta z Sakramentarza Gelazjańskiego (GeV 1121), gdzie jednak ma trochę inne sformułowanie, więc wersja Mszału Pawła VI to nowa redakcja tekstu. Z kolei oryginał gelazjański różni się bardzo niewiele od pewnej adwentowej oracji z Sakramentarza Gregoriańskiego (GrH 805), którą ma od wieków tradycyjny Mszał Rzymski w IV Niedzielę Adwentu.

Wróćmy do oracji z Mszału Pawłowego. Zaczyna się od energicznego, psalmowego wezwania: "Excita, Domine, potentiam tuam..." Powinno się to przełożyć po prostu: Wzbudź, Panie, swoją potęgę [względnie: swoją moc]. Jednak polski przekład ma tutaj: "Boże, nasz Ojcze, okaż swoją potęgę" - nie wiemy skąd się tu wzięło "nasz Ojcze", ani dlaczego zamiast "wzbudź" mamy "okaż". To czysta inwencja polskiego tłumacza.

Oryginał ma dalej: ...et magna nobis virtute succurre. W sensie ścisłym znaczyłoby to: i przybądź nam ku pomocy z wielką mocą - ale ma chyba rację polski przekład, gdy to nieco upraszcza: "i wspieraj nas wielką mocą" (mimo że - pamiętajmy - czymś innym jest przybycie komuś na pomoc, a czymś innym wspieranie kogoś).

Następuje część oracji określająca upragniony cel interwencji Boga. Oryginał ma tu: "ut, quod nostra peccáta præpédiunt, grátia tuæ propitiatiónis accéleret". Moim zdaniem można by to przełożyć bardzo blisko oryginału, zachowując jego strukturę: aby łaska Twojego zmiłowania (względnie: ułaskawienia, przebłagania...) przyspieszyła to, czemu przeszkadzają (względnie: co powstrzymują) nasze grzechy. Tymczasem polski przekład chce być tu chyba bardziej dosadny, ponieważ wprowadza słowo "zbawienie", którego nie ma w oryginale: "niech Twoje miłosierdzie przyśpieszy zbawienie, które powstrzymują nasze grzechy". Nie wiadomo też dlaczego "Twoje miłosierdzie" zastąpiło źródłowe "grátia tuæ propitiatiónis", w którym mamy i wyraźnie wskazaną łaskę, i jej dobrodziejstwo zmiłowania czy przebłagania. Możliwe, że autorzy przekładu znowu kierowali się pewnym strachem - strachem przed słowem "propitiatio", które oznacza przebłaganie, i wielu posoborowym teologom kojarzy się z "przezwyciężonymi" demonami katolickiej teologii "ofiary przebłagalnej"? Może właśnie tak, gdyż nie ma innego powodu takiego odejścia od tekstu łacińskiego w przekładzie.

Do treści duchowych tej oracji wrócimy jeszcze - w IV Niedzielę Adwentu, gdy będziemy czytali dość podobną orację w Mszale tradycyjnym. Teraz zwróćmy tylko uwagę na to, że jest to oracja pełna energicznej determinacji, a w pewnym sensie jest prośbą "przeciw sobie": wzywana moc Boża, choć przetworzona po Chrystusowemu w łaskę zmiłowania, ma uderzyć w "nasze grzechy". To one są "nasze", więc coś "naszego" musi być amputowane. Tak myśli stary człowiek w nas. Zaś człowiek nowy, który w Kościele wznosi tę odważną prośbę, błaga: niech już szybko moc-łaska odblokuje drogę do życia wiecznego, zatarasowaną przez moje, nasze grzechy.

Paweł Milcarek

----- 

Drogi Czytelniku, prenumerata to potrzebna forma wsparcja pracy redakcji "Christianitas", w sytuacji gdy wszystkie nasze teksty udostępniamy online. Cała wpłacona kwota zostaje przeznaczona na rozwój naszego medium, nic nie zostaje u pośredników, a pismo jest dostarczane do skrzynki pocztowej na koszt redakcji. Co wiecej, do każdej prenumeraty dołączamy numer archiwalny oraz książkę z Biblioteki Christianitas. Zachęcamy do zamawiania prenumeraty już teraz. Wszystkie informacje wszystkie informacje znajdują się TUTAJ.