Modlimy się:

Da nobis, quaesumus, Domine :
ut et mundi cursus pacifice nobis tuo ordine dirigatur;
et Ecclesia tua tranquilla devotione laetetur.
Per Dominum.

Źródła

Jako oratio prima na Niedzielę po Pięćdziesiątnicy (chodzi o naszą IV, choć sposób liczenia zmieniał się) modlitwa ta występuje zarówno we frankońskich sakramentarzach gelazjańskich z VIII w. (S. z Gellone z kon. VIII w., S. z Angoulême z VIII/IX w., S. z St. Gallen z pocz. IX w.), jak i w gregoriańskim sakramentarzu Paduense i w Suplemencie Benedykta z Aniane († 821). Stąd przeszła do dalszej linii tradycji, uwieńczonej przez Mszał Rzymski.
Jest to jednak w istocie modlitwa o znacznie dawniejszych korzeniach: w wersjach lekko zmienionych, bez przypisania do konkretnej niedzieli mają ją najstarsze źródła rzymskie, odzwierciedlające stan liturgii z VI i VII w.: Veronense i gregoriańskie Hadrianum.

Użycie obecne

Modlitwa w dokładnie tym brzmieniu jest używana obecnie w starszej formie rytu rzymskiego : Mszał Jana XXIII (1962) ma ją – tak samo jak jego wzór Mszał Piusa V (1570) – jako kolektę na IV Niedzielę po Pięćdziesiątnicy.
Jednak w brzmieniu minimalnie odmiennym (zmiana: pacifico zamiast pacifice – zgodnie z Veronense i Hadrianum) używa się jej także w formie zwyczajnej: Mszał Jana Pawła II (2002) – tak samo jak jego wzór Mszał Pawła VI (1970/1975) – ma ją jako kolektę dla VIII Niedzieli per annum.

Tłumaczenie polskie

Spróbujmy teraz przełożyć tę modlitwę na język polski, niezależnie od bardzo różniących się między sobą różnych oficjalnych i nieoficjalnych tłumaczeń polskich:

Daj nam, prosimy, Panie :
aby i bieg świata był dla nas pokojowo kierowany według Twego porządku;
i aby Kościół Twój weselił się spokojnym oddaniem.
Przez Pana.

Od gramatyki do modlitwy

mundi cursus = bieg świata

Spolszczano to jako „bieg wypadków świata” lub nawet po prostu „dzieje świata”. W sumie chodzi o bieg wydarzeń w świecie.

pacifice = pokojowo

Mowa tu o pokoju, a nie o spokoju; z drugiej strony warto zauważyć, że oracja każe nam prosić nie tyle o udział w „podbojach”, ile o umiejętność korzystania z pokoju Bożego.

tuo ordine = według Twego porządku

To dosłowne tłumaczenie jest chyba lepsze niż np. „pod Twoimi rządami”, gdyż nie pomija tego ostatniego (woli, rozkazu, rządu Bożego), ale idzie głębiej, aż do ich stałej prawomocności: porządku zawartego w Bożym prawie wiecznym.

dirigatur = aby był kierowany

Bóg rządzi światem aktualnie, konkretnie, bezpośrednio, a nie tylko przez swe prawa i uruchomione procesy; nasza prośba idzie tu wbrew deizmowi.

tranquilla devotione = spokojnym oddaniem 

Formuła opisująca pożądany stan ducha całego Kościoła (a więc i poszczególnych jego członków): „oddanie” (devotio) to istota pobożności; określający ją tu przymiotnik tranquilla opisuje spokój, cichość, niezmącenie – i może też odesłać nas do znanej Augustynowej definicji pokoju: tranquillitas ordinis, „cisza wynikająca z porządku”. Oracja formując naszą prośbę, uczy nas, że doskonała pobożność zmierza nie tyle do napięcia emocji, ile właśnie do spokoju wewnętrznego. Jakże ważna sprawa!

laetetur = aby weselił się

Oracja łączy spokój i wesele, a jako upragniony – już tu na ziemi – stan Kościoła opisuje nie tyle podniecenie lub gorycz albo gniew, ile napełnione pobożnością wesele.

 

Paweł Milcarek