Notatki z Reguły
2016.01.03 16:00

Czy jest tu człowiek? Notatki z Reguły (dzień trzeci)

14 Pośród licznego tłumu, któremu Pan mówi te słowa, szuka On sobie współpracownika i raz jeszcze powtarza: 15 Któż jest człowiekiem, co miłuje życie i pragnie widzieć dni szczęśliwe? (Ps 33,13 Wlg). 16 Jeśli słysząc to, odpowiesz: „Ja”, rzecze ci Bóg:17 Skoro chcesz mieć prawdziwe i wieczne życie, powściągnij swój język od złego, od słów podstępnych twe wargi. Odstąp od złego, czyń dobro; szukaj pokoju, idź za nim (Ps 34[33],14—15). 18 Gdy tak będziecie postępować, oczy Moje zwrócone będą na was, a uszy moje otwarte na prośby wasze. I zanim mnie wezwiecie, powiem: «Oto jestem» (Iz 58,9). 19 Cóż dla nas milszego, bracia najdrożsi, nad ten Boży głos zaproszenia? 20 Oto w swej łaskawości Pan sam ukazuje nam drogę życia.

 

Nie pamiętam mojego Chrztu, tak jak większość chrzczonych w niemowlęctwie. Ale już wielokrotnie byłem świadomym świadkiem Chrztu innych, a kilkakrotnie stałem – jako chrzestny – „w miejscu” chrzczonego dziecka, działając „w osobie” chrzczonego; trzymając je na rękach, odpowiadałem w jego imieniu, tak jak kiedyś ktoś inny trzymał mnie i odpowiadał w moim imieniu. Tak dzieje się Tradycja, możliwa dlatego, że „nie my chrzcimy, lecz Chrystus chrzci”, a chrzczony nie kreuje swej wiary, lecz wrasta w wiarę Kościoła, wierzy wiarą Kościoła nim sam zda sobie sprawę z tej wiary.

Myślę o tym czytając ten fragment Reguły – gdyż jest on jak dialog rozpoczynający obrzędy Chrztu; albo inaczej: ta dramatyczna scena duchowa unaoczniona w Prologu stoi za sceną sakramentalną z obrzędów chrzcielnych; stoi za nią i jako „sedno sprawy” tego co się w Chrzcie dzieje, i jako światło łączące Sakrament i jego wykonywanie w rosnącym życiu.

Gdy szafarz Chrztu pyta kandydata: „Czego żądasz od Kościoła?”, odpowiada się: „Wiary”. A wychodzący nam na spotkanie Pan pyta tutaj, w tej zebranej z okazji Chrztu „gromadzie ludu”: „Czy jest człowiek, który chce żyć…?” W widocznym zewnętrznie przebiegu wydarzeń szafarz pyta dalej: „Co daje ci wiara?” – na co odpowiada się: „Życie wieczne”. A nasz Mistrz wewnętrzny pyta w tym czasie każdego z nas: „Czy jest człowiek, który … chce oglądać dni szczęśliwe?”

„Czy jest człowiek…?” Tak, przecież przynieśliśmy go, czeka na Chrzest. – A wy, dawno temu ochrzczeni? Czy jest tu człowiek, który chce żyć, więc żąda od Kościoła wiary; chce oglądać dni szczęśliwe, więc dał wierze nakierować swój los na życie wieczne?

W obrzędzie chrzcielnym kapłan nie wpuści katechumena do wnętrza kościoła, zanim nie powie mu dalej: „Jeśli zatem chcesz dojść do życia wiecznego, zachowuj przykazania…” I przypomina podwójne przykazanie miłości. W scenie z Prologu Pan Bóg także wylicza temu, kto się zgłosił, kilka prostych wymagań moralnych: trzeba odrzucić wszelką dwuznaczność, odsunąć zło, czynić dobro, szukać pokoju… W kolejności tych obowiązków można widzieć też pewne następstwo spraw, które stają się ważne dla postępującego na drodze nawrócenia, oświecenia i zjednoczenia. Można tu dostrzec, że głównym problemem wstępującego na drogę nawrócenia jest powściągnięcie złych zachowań; problemem nawracającego się – odstąpienie od zła, czyli odejście od niego na dystans, tak by nie mieszkać wciąż na granicy zła; problemem postępującego – uwolnienie skłonności do czynienia dobra, ważniejszego niż ostrzeganie się przed czyhającym złem; i w końcu problemem w zjednoczeniu – szukanie pokoju i chodzenie za pokojem znalezionym. Tak to można schematycznie uporządkować, oczywiście nie upierając się, że taki jedynie jest sens tego wyliczenia warunków postępu duchowego.

Może zresztą ten postęp to nie linia prosta, z odcinkami od A do B i od B do C – lecz obwód, w którym energia życia płynie szybciej wraz z oczyszczaniem się jego kilku złącz: złącza między zewnętrzem i wnętrzem, między zmysłowością i duchem, między uczynkiem a sumieniem, między częścią i Całością? 

Chrzest się przyjmuje – raz. Ale Chrzest rośnie w nas – zapewne w proporcji do tego, jak w praktyce wiążemy otrzymany dar Wiary i niegasnące w nas pragnienie życia; cel życia wiecznego i pragnienie oglądania dni szczęśliwych.

 

PM 

 

Wszystkie Notatki z Reguły 


Paweł Milcarek

(1966), założyciel i redaktor naczelny "Christianitas", filozof, historyk, publicysta, freelancer. Mieszka w Brwinowie.