21. lutego 22. czerwca 22. października

Rozdział 18. Jaka powinna być kolejność psalmów

Najpierw mówimy werset Boże, wejrzyj ku wspomożeniu memu, Panie, pospiesz ku ratunkowi memu, Chwała Ojcu, a następnie hymn właściwy każdej godzinie kanonicznej. W dalszym ciągu, w Prymie niedzielnej śpiewamy cztery części psalmu 118, a w pozostałych godzinach tego dnia, tj. w Tercji, Sekście i Nonie, po trzy części wspomnianego psalmu 118. Pryma poniedziałkowa obejmuje trzy psalmy: 1, 2 i 6. I podobnie w Prymie dalszych dni tygodnia aż do niedzieli mówi się po trzy kolejne psalmy aż do psalmu 19, przy czym psalm 9 i 17 dzielimy na dwie części. A w ten sposób Wigilie niedzielne zaczynają się zawsze od psalmu 20.

Święty Benedykt rezerwuje Psalm 118 (Beati immaculati) na niedzielę, dzień Pański, dzień lectio divina w pełnym tego słowa znaczeniu. Psalm 118 jest długą, entuzjastyczną litanią pochwalną na cześć Prawa. Bez wątpienia Bóg dał poznać Izraelowi swoje Serce (wspaniałość Bożej prawdy, chwałę piękna i nieskończoność dobroci) właśnie poprzez Prawo. Psalmista nie może się nachwalić hojnego Objawienia się Boga Izraelowi. W mistycznym uniesieniu śpiewa o słowie Pana, o Jego wskazówkach, przykazaniach, nakazach, prawach, wyrokach i woli, o słuszności Jego postanowień, o Jego sprawiedliwości i miłosierdziu. Wyczerpawszy już zasób słów, psalmista nie zdołał nawet z grubsza nakreślić wspaniałości tego, co Bóg objawił Izraelowi!

Beati sumus, Israël, quia quae Deo placent manifesta sunt nobis.

Błogosławieni jesteśmy, Izraelu, gdyż co się Bogu podoba, nam jest wiadome (Ba 4,4).

Uczeni w Piśmie mówili o Torze, o Prawie, że jest „drogą, prawdą i życiem”. Gdy Jezus opisał tak siebie, mówiąc: „Jam jest droga, i prawda, i życie” (J 14,6), objawił się jako prawdziwa Tora, prawdziwe wypełnienie Prawa i Proroków, jedna i jedyna droga do Ojca. W tym kontekście Psalm 118 staje się litanią miłości adresowaną do Słowa, długą kontemplacją chwały Boga jaśniejącej na Obliczu Chrystusa, wyznaniem Jego świętości, piękna, dobroci i miłosierdzia.

Albowiem Bóg, który rozkazał, żeby z ciemności zabłysła światłość, sam oświecił serca nasze, aby zajaśniały poznaniem chwały Boga, w obliczu Jezusa Chrystusa (2Kor 4,6).

Święty Atanazy mówił, że Psalm 118 opisuje życie świętych: duchową walkę, ataki demonów, lekarstwo Bożego Słowa, cierpliwość w cierpieniu, radość w Bogu, pomoc z nieba, która nigdy nie zawodzi oraz światło, szczęście i pocieszenie pochodzące od Boga. Beati immaculati in via. Psalm 118 jest także via crucis, Drogą Krzyżową. Nie na darmo śpiewano go w najdawniejszej rzymskiej liturgii w Wielki Piątek, gdy papież szedł boso z bazyliki św. Jana na Lateranie do bazyliki Świętego Krzyża z Jerozolimy. Psalm 118 towarzyszy mnichowi od pierwszego dnia życia w klasztorze aż do chwili, gdy po śmierci jest niesiony przez braci na cmentarz, na którym ma spocząć.

Psalm 118 dobrze koresponduje z Lex Domini immaculata, drugą częścią Psalmu 18:

Prawo Pańskie nieskalane, nawraca dusze, świadectwo Pańskie wierne, mądrość daje maluczkim (Ps 18(19), 8).

Cotygodniowe powracanie do Psalmu 118 daje prawdziwą duchową radość. Jest on nieodłączną częścią dnia Pańskiego, promieniującą jeszcze na feria secunda, drugi dzień tygodnia. Ze wszystkich psalmów to ten psalm najlepiej nadaje się do tego, by modlić się nim bezpośrednio do Chrystusa, ofiarowując Mu wers za wersem w miłości i uwielbieniu. W liturgii bizantyńskiej wers 126 Psalmu 118 jest używany przez diakona, by dać znać kapłanowi przy ołtarzu, że czas rozpocząć Świętą Ofiarę.

Tempus faciendi, Domine.

Czas już, o Panie, byś przystąpił do dzieła.

Cały Psalm 118 jest w istocie ogłoszeniem Wcielenia Słowa w łonie Najświętszej Maryi Panny, tajemnicy, którą opisuje święty Łukasz jako dzieło Ducha Świętego.

Duch Święty zstąpi na cię, a moc Najwyższego zacieni cię. Przeto i to, co się z ciebie narodzi Święte, będzie nazwane Synem Bożym (Łk 1,35).

Jednocześnie psalm ten wskazuje na cudowną tajemnicę Najświętszej Eucharystii. W pewnym sensie prowadzi człowieka krok po kroku do Verba Verbi, słów Słowa, przez które chleb staje się prawdziwym Ciałem Chrystusa, a kielich wina pomieszanego z wodą staje się kielichem Krwi Zbawiciela. Jak powiedział święty Tomasz: Credo quidquid díxit Dei Fílius; Nil hoc verbo veritátis vérius. „Wierzę, coś Ty rzekł: To jest Ciało moje; Cóż prawdziwszego nad to słowo Twoje?” (Tłum. za „Zbiór Pieśni Nabożnych Katolickich do Użytku Kościelnego i Domowego”, Pelplin 1871, pod red. ks. S. Kellera).

Mark Kirby OSB

tłum. Natalia Łajszczak