Podyskutuj o tym artykule na FB

Pod artykułem Michała Barcikowskiego Radykalnej Ortodoksji warunek konieczny jeden z komentatorów zadał pytanie:

Na czym konkretnie polega nieposłuszeństwo FSSPX wobec papieża (i wobec którego)?

Gdyby nie ten nawias, nie byłoby nic nadzwyczajnego w takim pytaniu, jednak dopowiedzenie otworzyło zupełnie innych kontekst.

Owo „wobec którego” odpowiada – niezależnie od intencji komentatora – jednej z formuł „antyrzymskiego resentymentu”, opisanego przez Hansa Ursa von Balthasara w książce o tym samym tytule. Ta formuła to konstatacja „Papież, ale nie ten”.

Von Balthasar pisał, że Antyrzymski resentyment był najmniej popularną z jego książek. Trudno się dziwić, w dalszym ciągu jest ona mocnym teologicznym stanowiskiem opisującym różnego rodzaju objawy sprzeciwu wobec papiestwa. Nie jest wszak ultramontańska – rozwija także teologię starającą się przedstawić zasadniczy sens tego urzędu.

Skoro von Balthasar stwierdził, że była to książka najmniej popularna z jego książek, to patrząc na „popularność” książek teologicznych, możemy dość bezpiecznie powiedzieć, że była ona zupełnie niepopularna. Nie dlatego, żeby była słaba, ale dlatego, że jest wyrazem katolickiego nonkonformizmu trudnego do przełknięcia także przez licznych katolików. Antyrzymski resentyment jest bowiem chorobą samych wierzących lub przynajmniej tych, którzy do wiary się przyznają lub chociaż jej nie odrzucają.

W kolejnych tekstach chciałbym się przyjrzeć strategiom resentymentu – temu jak się kształtowały w przeszłości i jak wyglądają dzisiaj. Za przewodnictwem Balthasara spojrzę też na Ojca Świętego Franciszka i jego sytuację wobec „resentymentu”. Jest ona z pewnością nieco inna niż ta, którą znał szwajcarski teolog, poprawiający swoją książkę ostatni raz pod koniec lat 80.

 

Tomasz Rowiński

 

Czytaj ciąg dalszy - Antyrzymski resentyment: Zła Kuria i dobry Papież