Ten artykuł, tak jak wszystkie teksty na christianitas.org publikowany jest w wolnym dostępie. Aby pismo i portal mogły trwać i się rozwijać potrzebne jest Państwa wsparcie, także finansowe. Można je przekazywać poprzez serwis Patronite.pl. Z góry dziękujemy.  

 

TEKST SCHEMATU PRZEDSOBOROWEJ KOMISJI LITURGICZNEJ

W wersji schematu o Świętej Liturgii, który jako projekt Przygotowawczej Komisji Liturgicznej został rozesłany Ojcom latem 1962 r. (tzw. textus propositus), pierwszy akapit wstępu (proemium) brzmiał następująco:

 

AS I/I, s. 262

Tłum. PM

Sacrosanctum Concilium, cum sibi proponat vitam christianam inter fideles in dies augere; institutiones ecclesiasticas, prout mutationibus obnoxiae sunt, nostrae aetatis necessitatibus melius aptare; quidquid ad unionem fratrum separatorum in Ecclesia quoquo modo conferre potest, fovere; et quidquid ad omnes in sinum Ecclesiae vocandos concurrit, roborare; suum esse ducit peculiari ratione etiam de instauranda atque fovenda Liturgia curare.

Skoro Święty Sobór postanawia sobie stale wzmagać życie chrześcijańskie wśród wiernych; lepiej przystosować do konieczności naszego wieku instytucje kościelne, jako podlegające zmianom; popierać wszystko, co w jakikolwiek sposób może przyczynić się do zjednoczenia braci oddzielonych w Kościele; oraz umacniać wszystko, co zbiega się z wezwaniem wszystkich na łono Kościoła; uważa, że należy do niego zatroszczenie się w szczególnym względzie także o odnowienie i popieranie Liturgii.

 

Kursywą (tutaj i dalej) zaznaczono miejsca, które były następnie przedmiotem modyfikacji w wyniku postulatów zgłaszanych przez Ojców w ramach debaty (w wypowiedziach w Auli i w pisemnych uwagach). Niżej, w aneksie II podaję „oficjalne” przekłady polskie (przy okazji należy zaznaczyć, że charakter autentyczny posiada jedynie oryginał łaciński dokumentu).

W wersji podanej wyżej tekst został zaprezentowany w Auli soborowej w październiku 1962 i był przedmiotem debaty Ojców. Dyskutowano najpierw nad całością, a potem kolejno nad wstępem i rozdziałami. W ramach debaty Ojcowie zgłaszali ustnie i pisemnie szereg propozycji zmian – które następnie były dyskutowane na forum Komisji Liturgicznej Soboru, złożonej z Ojców i korzystającej z pomocy ekspertów.

 

TEKST POPRAWIONY SCHEMATU

Modyfikacje zaproponowane do tekstu zostały przedstawione w imieniu Komisji Liturgicznej Soboru w dniu 17 listopada 1962. W nowej wersji (tzw. textus emendatus) tekst brzmiał następująco:

 

AS I/III, s. 114

Tłum. PM

1. Sacrosanctum Concilium, cum sibi proponat vitam christianam inter fideles in dies augere; eas institutiones quae mutationibus obnoxiae sunt, ad nostrae aetatis necessitates melius accommodare; quidquid ad unionem omnium in Christum credentium conferre potest, fovere; et quidquid ad omnes in sinum Ecclesiae vocandos conducit, roborare; suum esse arbitratur peculiari ratione etiam instaurandam atque fovendam Liturgiam curare.

1. Skoro Święty Sobór postanawia sobie stale wzmagać życie chrześcijańskie wśród wiernych; lepiej dostosować do konieczności naszego wieku te instytucje, które podlegają zmianom; popierać wszystko, co może przyczynić się do zjednoczenia wszystkich wierzących w Chrystusa; oraz umacniać wszystko, co prowadzi do wezwania wszystkich na łono Kościoła; uznaje, że należy do niego zatroszczenie się w szczególnym względzie także o odnowienie i popieranie Liturgii.

 

INTENCJE ZMIAN WEDŁUG KOMISJI SOBOROWEJ

W relacji szczegółowej wygłoszonej w Auli 17 listopada 1962 bp Joseph Martin z Komisji Liturgicznej zwrócił uwagę na trzy kwestie dotyczące pierwszego punktu dokumentu:

1) Zamiast „lepiej przystosować do konieczności naszego wieku instytucje kościelne, jako podlegające zmianom” wprowadzono: „lepiej dostosować do konieczności naszego wieku te instytucje, które podlegają zmianom”. Chodziło o podkreślenie – w duchu encykliki Mediator Dei Piusa XII – że liturgia nie jest pozbawiona „niezmiennych elementów Boskich”, a więc zapowiadane dostosowania mogą dotyczyć tylko „elementów ludzkich”.

2) Zamiast „popierać wszystko, co w jakikolwiek sposób może przyczynić się do zjednoczenia braci oddzielonych w Kościele” zaproponowano: „popierać wszystko, co może przyczynić się do zjednoczenia wszystkich wierzących w Chrystusa”. Ze względu na trudność w znalezieniu odpowiedniego wyrażenia zawierającego słowo „Kościół” ograniczono się więc do formuły ogólniejszej mówiącej o „pragnieniu sprzyjania jedności”.

3) Postanowiono natomiast zachować termin instauratio (który zwyczajowo tłumaczy się jako: odnowa), gdyż używano go już m.in. w związku z przeglądem obrzędów Wielkiego Tygodnia dokonanym przez Piusa XII.

 

GŁOSOWANIE NAD N. 1

Tego samego 17 listopada 1962 odbyły się osobne głosowania Soboru nad pierwszymi czterema punktami schematu o liturgii, w wersji zmodyfikowanej. Przewidywano jedynie głosowania „za” lub „przeciw”.

 

W przypadku naszego n. 1 wyniki głosowania wyglądały nastepująco:

 

przedmiot	Obecni	Za	przeciw	nieważne
n. 1	2206	2181	14	11

 

Jak widać, tekst został przyjęty z moralną jednomyślnością. W przegłosowanym brzmieniu tekst n. 1 miał wejść do dokumentu uchwalonego w grudniu 1963 r.

 

 

ANEKS I: Objaśnienia Komisji Liturgicznej Soboru

Relacja bp. Josepha Martin, 17 listopada 1962 (Acta Synodalia I/III, s. 119), tłum. PM

 

W w. 3 zamiast „institutiones ecclesiasticas, prout mutationibus obnoxiae sunt” mówi się: „eas institutiones quae mutationibus obnoxiae sunt”. W ten sposób jaśniej widać, że Liturgia nie zalicza się do instytucji, które nie zawierają niezmiennych elementów Boskich. Tu oczywiście nie chodzi o rzeczy Boskie, lecz o składniki ludzkie, zgodnie ze słowami encykliki Mediator Dei: „Święta Liturgia składa się zarówno z ludzkich, jak i z boskich elementów; te ostatnie zaś … w żaden sposób nie mogą być zmieniane przez ludzi; natomiast te pierwsze … mogą podlegać różnym zmianom”.

2. W w. 5 zamiast „ad unionem fratrum separatorum in Ecclesia quoquo modo conferre potest, fovere” proponuje się: „ad unionem omnium in Christum credentium conferre potest, fovere”. Komisja rozważała trzy różne wyrażenia: unio in Ecclesia, unio in Ecclesiam i unio cum Ecclesia. W dyskusji ukazały się liczne trudności, zarówno co do łaciny, jak i co do znaczenia, i wydało się nam lepsze przyjęcie innego tekstu. Ponieważ tutaj nie mówi się o Kościele, dla uniknięcia niepotrzebnych dyskusji proponuje się coś innego, co dostatecznie wskazuje jeden z celów zamierzonych w odnowieniu Liturgii, mianowicie nasze pragnienie sprzyjania jedności.

3. W w. 7. Co do wyrażenia „instaurandum” lub także „instauratio” – skrytykowanego przez jednego Ojca – komisja uznaje, że to słowo powinno być zachowane. Czytamy je bowiem w tytułach wydań liturgicznych, w dokumentach i w dekretach Świętej Kongregacji Obrzędów. Np.: Ordo Sabbati Sancti, quando vigilia Paschalis instaurata peragitur, umieszczonym na początku dekretem Świętej Kongregacji Obrzędów de solemni vigilia paschali instauranda. Zauważmy, że zadanie Soboru Powszechnego Watykańskiego II w tej dziedzinie, powierzone mu przez Ojca Świętego Jana XXIII, jest wyrażone w tychże słowach: „In sententiam devenimus, altiora principia, generalem instaurationem respicientia, in proximo Concilio Oecumenico Patribus esse proponenda”.

 

 

ANEKS II: Polskie przekłady tekstu

 

Tłumaczenie 1967

Tłumaczenie 2001

1. Ponieważ Sobór święty postawił sobie za cel: przyczynić się do coraz większego rozwoju życia chrześcijańskiego wśród wiernych, lepiej dostosować do potrzeb naszych czasów podlegające zmianom instytucje, popierać to, co może ułatwić zjednoczenie wszystkich wierzących w Chrystusa, i umocnić to, co prowadzi do powołania wszystkich ludzi na łono Kościoła, dlatego uznał że w szczególny sposób należy zatroszczyć się także o odnowienie i rozwój liturgii.

1. Święty Sobór stawia sobie za cel nieustanne pogłębianie chrześcijańskiego życia wiernych; lepsze dostosowanie do potrzeb naszych czasów tych instytucji, które są skłonne poddawać się zmianom; popieranie tego wszystkiego, co może przyczynić się do zjednoczenia wszystkich wierzących w Chrystusa; umacnianie tego, co prowadzi do wezwania wszystkich ludzi na łono Kościoła. Dlatego Sobór uznaje, że do jego zadań należy szczególna troska o odnowienie i rozwój liturgii.

Paweł Milcarek

-----

Drogi Czytelniku, prenumerata to potrzebna forma wsparcja pracy redakcji "Christianitas", w sytuacji gdy wszystkie nasze teksty udostępniamy online. Cała wpłacona kwota zostaje przeznaczona na rozwój naszego medium, nic nie zostaje u pośredników, a pismo jest dostarczane do skrzynki pocztowej na koszt redakcji. Co wiecej, do każdej prenumeraty dołączamy numer archiwalny oraz książkę z Biblioteki Christianitas. Zachęcamy do zamawiania prenumeraty już teraz. Wszystkie informacje wszystkie informacje znajdują się TUTAJ.