Ten artykuł, tak jak wszystkie teksty na christianitas.org publikowany jest w wolnym dostępie. Aby pismo i portal mogły trwać i się rozwijać potrzebne jest Państwa wsparcie, także finansowe. Można je przekazywać poprzez serwis Patronite.pl. Z góry dziękujemy.
Dość rzadko się zdarza, by cały formularz mszalny był tak wyraźnie, jak dziś, oparty na jednym psalmie. Tymczasem tutaj słyszymy powracający w Introicie, Graduale, rozbudowanym Traktusie, Offertorium i Communio Psalm 90 (w nowym układzie 91). Pojawia się on też w Ewangelii, ale użyty przez szatana do kuszenia Jezusa. Psalm ten staje się siłą rzeczy głównym punktem odniesienia całej liturgii. Ze względu na to,że znamy go jako pieśń “Kto się w opiekę”, mamy skłonność,żeby odczytywać go jako psalm mówiący o postawie, jaką powinien przyjąć chrześcijanin. Proponowałbym spojrzeć na niego inaczej, jako pieśń opiewającą Mesjasza, Syna Człowieczego, który swym oddaniem Ojcu wypełnia całkowicie treść psalmu. To On jest Tym, który całkowicie oddał się w opiekę Najwyższego, schronił się w Nim, jak w warowni, zaufał całkowicie Jego zamysłom. Dlatego mógł bez lęku przejść przez zagładę, niszczącą w południe, chodzić po wężach i żmijach fałszywych oskarżeń i złośliwych języków, zdeptać lwa śmierci i diabelskiego smoka. Przez to całkowite oddanie otrzymał obietnicę: «Ja go wybawię, bo przylgnął do mnie, osłonię go, bo poznał me imię. Będzie mnie wzywał, a Ja go wysłucham i będę z nim w utrapieniu. Wyzwolę go i obdarzę sławą. Długimi dniami go nasycę i ukażę mu moje zbawienie».
Oczywiście, mamy naśladować naszego Pana w tym zawierzeniu, ale warto pamiętać,że idziemy po Jego śladach.
W Kolekcie prosimy:
Deus, qui Ecclésiam tuam ánnua quadragesimáli observatióne puríficas: præsta famíliæ tuæ; ut, quod a te obtinére abstinéndo nítitur, hoc bonis opéribus exsequátur.
Boże, który oczyszczasz swój Kościół doroczną dyscypliną czterdziestnicy, daj swej rodzinie, aby to, co stara się od Ciebie uzyskać wstrzemięźliwością, praktykowała w dobrych uczynkach. [za adiutorium.pl]
Zwróćmy wpierw uwagę, że liturgia mówi o “quadragesimáli observatióne”, dyscyplinie czterdziestnicy, a więc nie tylko o poście, ale o całości podejmowanych w tym czasie trudów. Po drugie zaś, bardzo trzeźwo zwraca uwagę, że w podejmowanych praktykach postnych nie chodzi o pogańską z ducha transakcję: “ja Ci dam moje wyrzeczenia, a w zamian daj mi łaskę”. Podejmowane praktyki mają nas otworzyć na działanie łaski, ale ważna jest nasza czynna współpraca z nią, odpowiedź, wyrażająca się w dobrych uczynkach.
Ta myśl Kolekty staje się jaśniejsza w kontekście Lekcji ze św. Pawła (2 Kor 6:1-10). Już w pierwszych słowach Apostoł zauważa, że wprawdzie nadszedł już teraz czas zbawienia, ale jednocześnie upomina nas, abyśmy “nadaremno łaski Bożej nie otrzymywali”. I dalej przedstawia pewien ideał życia chrześcijańskiego. Jest to życie proste, często wręcz ukryte przed światem, pełne paradoksów: “Niby zwodziciele, a prawdomówni, niby tajemniczy, a dobrze znani, niby umierający, a oto żyjemy, niby karani, a nie uśmierceni, niby smutni, a zawsze weseli, niby ubodzy, a wzbogacający wielu, niby nic nie mający, a posiadający wszystko.”
Ewangelia o kuszeniu Jezusa (Mt 4:1-11) jest oczywiście doskonale znana i wielokrotnie komentowana. Warto zwrócić uwagę na istotę tych pokus: pierwsza dotyczy wygodnego, dostatniego życia, urządzenia się w świecie; druga jest pokusą instrumentalnego traktowania wiary, a nawet Boga samego; trzecia jest pokusą władzy. Czy i nas nie dotykają te same pokusy? Czy potrafimy się im oprzeć?
W Sekrecie prosimy ponownie, aby nasz post nie był tylko formalny, lecz żeby zmieniał nasze nastawienie życiowe:
Sacrifícium quadragesimális inítii sollémniter immolámus, te, Dómine, deprecántes: ut, cum epulárum restrictióne carnálium, a noxiis quoque voluptátibus temperémus.
Składamy Ci, Panie, uroczystą ofiarę na rozpoczęcie czterdziestodniowego postu i błagamy, abyśmy ujmując pożywienia ciału, powstrzymali się również od zgubnych rozkoszy. [za missalemeum.com]
Pokomunia jest dość trudna, przynajmniej dla kogoś z moją znajomością łaciny:
Tuis nos, Dómine, sacraménti libátio sancta restáuret: et a vetustáte purgátos, in mystérii salutáris fáciat transíre consórtium.
Z grubsza można to zrozumieć tak:
[Niech] Twoja nas, Panie, sakramentalna uczta święta odnowi, i z [tego, co] stare oczyszczonym, niech nam da wejść do wspólnoty tajemnicy zbawienia.
Taki powinien być owoc Eucharystii: odnowienie naszych serc, oczyszczenie z pozostałości “starego człowieka” i wejście w głąb rzeczywistości zbawienia.
Grzegorz Jazdon
Ten artykuł, tak jak wszystkie teksty na christianitas.org publikowany jest w wolnym dostępie. Aby pismo i portal mogły trwać i się rozwijać potrzebne jest Państwa wsparcie, także finansowe. Można je przekazywać poprzez serwis Patronite.pl. Z góry dziękujemy.
(1984), mąż i ojciec, z wykształcenia teolog i administratywista, z zawodu pracownik muzeum. Członek Klubu Jagiellońskiego. Publikował na łamach "Przewodnika Katolickiego", "Pressji" i na stronie klubjagiellonski.pl.