Breviarium Kanonu Kultury

Breviarium Kanonu Kultury. Decorum nie jest zwykłą antologią klasycznych tekstów literatury. W tym przypadku lektura powinna rządzić się innymi prawidłami aniżeli w odniesieniu do większości książek. Celem tego pokaźnego tomu nie jest bowiem przytłoczenie nauczyciela ani uczniów dodatkową porcją wiedzy, którą należałoby przyswoić. Zamysł autora Breviarium, dra Pawła Milcarka, był zgoła inny. Aby zrozumieć jego ideę odwołajmy się przede wszystkim do tytułu.

Po pierwsze: Breviarium. Skojarzenia z brewiarzem, jako książką do codziennej modlitwy kapłana lub mnicha, są tutaj w pełni uzasadnione. Rzeczywiście, układ całego tomu wskazuje na taką właśnie, „brewiarzową”, formę codziennego obcowania czytelnika z tekstem, którego fragmenty zostały odpowiednio podzielone na kolejne dni tygodnia w ciągu całego roku. Nie chodzi zatem o przyswajanie jak największej treści, lecz o stały kontakt nauczyciela z utworami stanowiącymi fundament naszej kultury. Nie nabywanie nadmiaru wiedzy, lecz „oddychanie” kulturą klasyczną, tak jak mnich „oddycha” modlitwą brewiarzową – oto podstawowy zamysł Breviarium Kanonu Kultury. Kwestie te zostaną szczegółowo omówione w rozdziale 2 tego przewodnika.

Po drugie: Kanon. Wydaje się, że współcześnie pojęcie to nie zawsze bywa dobrze rozumiane. Pierwotnie słowem canon nazywano sznur bądź pręt mierniczy, za pomocą którego ustalano właściwą szerokość. Chodzi zatem o miarę. Podobnie ma się rzecz z kanonem kultury. Nie trafiają do niego dzieła literatury i sztuki, które ktoś arbitralnie uznał za wystarczająco dobre, lecz te, które stanowiły i wciąż stanowią wzorzec dla innych dzieł. Utwory prezentowane w Breviarium nie są zatem dodatkowym zestawem lektur, lecz punktem odniesienia dla tego, co dzieje się na lekcjach języka polskiego w przeciągu całego roku.

I wreszcie po trzecie: Kultura. Nie sposób przecenić dóbr duchowych, jakie stają się naszym udziałem za sprawą literatury i sztuki. Świadomość naszej własnej kultury daje nam poczucie zakorzenienia. Ważne jest zatem, aby edukacja umożliwiała nam wprowadzenie w fundamenty tego, co tworzy naszą tożsamość. Powinniśmy rozumieć nasze własne dziedzictwo na głębokim, osobistym poziomie, aby stać się człowiekiem dojrzałym, świadomym tego, skąd przychodzi i dokąd zmierza. Taki cel założyliśmy sobie, dając światu Breviarium Kanonu Kultury. Jest to narzędzie, które pozwoli nauczycielom i uczniom wejść w kulturę nie tylko jako jej obserwator, ale przede wszystkim jako jej żywo zaangażowany uczestnik.

Michał Gołebiowski